باغ های ایرانی در هر نقطه ایران، چنان دیدنی و جذاب است، که گردشگران را شیفته خود می سازند، مکان هایی که در یزد، تهران، اصفهان و شیراز از آنها سخت گفتیم و جاذبه های آنها را برای شما بر شمردیم. شهر کرمان هم از جمله شهر های مهم ایران در دوره های مختلف تاریخ ایران بوده و جاذبه های فرهنگی و تمدنی خاص خود را دارد، در شهر کرمان هم باغ های متعددی وجود داردکه هر کدام بخشی از زیبایی و هنر معماری ایرانی را نمایان می سازند.
باغ هرندی یکی از این باغ های دلفریب ایرانی است که در شهر کرمان مانند نگینی زیبا گردشگران را به خود جلب می کند. این باغ در سال 1290 هجری قمری توسط یکی از بزرگان شهر کرمان به نام محمدرضا خان عدل السطان بنا شد. روند ساخت باغ در بیرون از شهر کرمان آغاز گردید و عدل السطان نقشه ی ساختمان مرکزی باغ را از فرنگ آورد و یکی از دیدنی ترین بنا های شهر کرمان را پی ریزی نمود.
مجموعه ی باغ هرندی مانند دیگر باغ های ایرانی تلفیقی از مهندسی دقیق و هندسی معماری ، فضا سازی های بیرونی و زیباشناسانه ای است که وجوه مختلفی از هنر و ذوق معماران و سازندگان بنا را نشان می دهد.
ساختمان مرکزی که در باغ ایرانی در قلب باغ قرار می گیرد و در باغ هرندی ساختمانی دو طبقه است، که در قسمت شمالی باغ واقع شده است. آب نما هم به عنوان اِلمان دیگری از معماری ایرانی در کنار این ساختمان قرار دارد، همان طور که گفته شد نقشه ساخت آن از اروپا و از کشور فرانسه آورده شده و به نوعی بنای تلفیقی از هنر معماری ایرانی و شاخصه های معماری اروپایی است. زیر بنای این ساختمان در حدود 2 هزار متر مربع است و گنبدی کم عمق در بالای سقف ساختمان چشم گیر است.
اما این باغ در سال 1313 به ابوالقاسم هرندی فروخته شد و نام این باغ هم به واسطه ی واگذاری بنا به سازمان فرهنگ و هنر دوره ی پهلوی دوم در سال 1349 توسط خانواده ی هرندی ، با نام خانوادگی شان باقی ماند.
قسمت های داخلی باغ به بخش های از اندرونی و بیرونی و قسمت های دیگر عمارت باغ تقسیم می شود که هر کدام از این بخش ها با ریزه کاری ها و هنر مندی هنرمندان معمار ایرانی در اوج زیبایی ساخته و پرداخته شده اند.
در قسمت های دیگر باغ اصطبل و محل زندگی خدمه ، درختان میوه و گاوگرد وجود دارد، که گاوگرد یکی از بخش های جذاب باغ هرندی به شمار می رود، این قسمت در بخش جنوبی باغ قرار گرفته و نزدیک به استخر بزرگ باغ است، که از طریق گردش چوبی محوری شکل آب از چاه کشیده شده و داخل استخر جمع آوری می شودکه در آبیاری و دیگر مصارف باغ مورد استفاده قرار می گیرد.
البته باغ هرندی امروزه به عنوان باغ موزه پذیرای گردشگران می باشد و در بخش های مختلف این باغ برای گردشگران علاوه بر زیبا های معماری و محیطی باغ ایرانی ، بازدید از موزه را به همراه داشته باشد که در ادامه به معرفی این باغ موزه خواهیم پرداخت.
باغ هرندی به عنوان یکی از باغ های زیبای شهر کرمان از شهرت بالایی برخوردار است که در سال 1349 توسط خانواده ی هرندی به سازمان فرهنگ و هنر آن دوره سپرده شد و پس از پیروزی انقلاب در سال 1357 سازمان میراث فرهنگی متولی این باغ شد. ساختمان زیبا و سنتی باغ با آن کلاه فرنگی هشت ضلعی اش بر روی گنید کم ارتفاع عمارت اصلی باغ یکی از جاذبه های فرهنگی و تاریخی شهر کرمان محسوب می شد.
در اواخر 70 شمسی سازمان میراث فرهنگی قصد ساخت موزه ی ساز های موسیقی سنتی را در کرمان گرفت و از میان گزینه های متعدد برای ساختمان موزه، عمارت باغ هرندی به عنوان گزینه ی نهایی انتخاب شد و به دستور رئیس وقت این سازمان مرمت و بازسازی بر روی ساختمان باغ هرندی آغاز شد و در سال 1380 موزه ی سازهای سنتی موسیقی در این باغ افتتاح شد.
موزه ساز های سنتی می تواند یکی از موزه های هیجان انگیز به شمار بیاید، با توجه به پهنه وسیع موسیقیایی ایران و فرهنگ های متکثر و متنوع موجود در حوزه ایران فرهنگی ، ساز ها و آلات موسیقیایی بسیاری را می توان در این موزه کوچک از نزدیک دید و هیجان انگیز تر آنکه این ابزار موسیقیایی از اقوام ، فرهنگ ها و جغرافیا های متفاوتی گردآوری شده و دارای تنوع بالای موسیقیایی در حوزه تمدنی ایران است.
گردشگران در این موزه می توانند سازهایی چون، قیچک، تار، دایره، قانون، سنتور، تنبک، دوتار خراسانی، تنبور کرمانشاه، چنگ، رباب، کوزک بم، نی، بربط، کاسوره خوزستان، سه تار، کمانچه ، دف، ویلون و بسیاری دیگر از ساز های موسیقی سنتی را ببینند. به طور دقیق در موزه ی ساز های سنتی کرمان 250 ساز سنتی در معرض دید بازدید کنندگان قرار دارد، که علاوه بر ارزش موسیقیایی آنها، قدمت و سازندگان آنها هستند که بر خی از این سازها متعلق به سازندگان معروف ساز های ایرانی مانند استاد حسین مسعود و استاد نریمان می باشند و برخی دیگر نیز متعلق به نوازندگانی بنام بوده اند.
این موزه تنها 250 ساز ایرانی به نمایش نمی گذارد، بلکه تنوع ، عمق و غنای فرهنگی سرزمینی را به نمایش می گذارد که در عین تنوع و تکثر فرهنگی، قومی، زبانی، دینی ، مذهبی، نژادی و جغرافیایی طی قرن ها و هزاره های متمادی حوزه تمدنی وسیعی را تشکیل داده و گردشگران با بخشی از فرهنگ خاموش نواحی مختلف این سرزمین کهن آشنا می شوند.
در کنار بخش موزه ی ساز های سنتی هم بخش های دیگری برای شناسایی سازها و موسیقی های محلی ایرانی به صورت ارائه خدمات صوتی وجود دارد که گردشگران می توانند موسیقی نواحی مختلف ایران را تهیه کنند و با جاودی موسیقی در این دیار تاریخی بیشتر آشنا شوند.
با این وجود می توان گفت که موزه ی ساز های سنتی موسیقی ایرانی در باغ هرندی با توجه به اهمیت فرهنگی و تمدنی اش ، به توجه و رسیدگی بیشتری نیاز دارد، موزه ای که در یکی زا بهترین باغ های شهر کرمان پذیرای گردشگران و میهمانان خواهد بود.
در ادامه معرفی باغ هرندی به موزه های موجود در این مکان تاریخی می رسیم، پیش تر موزه ی سازهای سنتی را معرفی کردیم ، اما در این باغ زیبای در شهر کرمان موزه ی دیگری وجود دارد که به لحاظ تاریخی و باستانی از اهمیت بالایی برخوردار است و برای گردشگران جذابیت بسیاری خواهد داشت.
دومین موزه ی باغ هرندی موزه ی باستان شناسی است، این موزه در سال 1382 افتتاح شد ولی شروع کار موزه را باید به یک سال بعد یعنی در سال 1383 دانست. در این موزه آثار مختلف باستانی و تاریخی از دوره های گوناگون و همچنین از حوزه های تمدنی ایران و آسیای مرکزی وجود دارد.
گردشگران در موزه باستان شناسی باغ هرندی بطور مشخص تر این امکان برایشان مهیاست تا نسبت به حوزه تمدنی جنوب شرقی ایران و مناطق همجوار در قالب بخش های باستانی و تاریخی مجاور آشنایی بیشتری پیدا کنند. البته باید اذعان داشت که در این موزه آثار دوره های پیش از اسلام و دوران اسلامی در قالب غرفه های چهار گانه به گردشگران نمایش داده می شود.
کهن ترین آثار موزه ی باستان شناسی در غرفه ی جازموریان قرار دارد، در این بخش آثار متعلق به دوران پیش از تاریخ و متعلق به اواخر هزاره ی سوم و اوایل هزاره ی دوم پیش از میلاد مسیح به چشم می خورد. از سفال ها بسیار ظریف و با نقوشی ابتدایی و زیبا گرفته تا تبر های مفرغی که در معرض دید گردشگران قرار گرفته اند. حوزه تمدنی جیرفت بخشی از آثار این غرفه را به خود اختصاص داده است.
دیگر غرفه ی موزه ی باستان شناسی باغ هرندی بخش شهداد است که آثار باستانی از جمله ظروف سفالی، سنگی، مفرغی و گردنبند های بسیار نادر و زیبایی را در خود جای داده که اطلاعات باستان شناسی و تاریخی گسترده ای را از تمدن موجود در این حوزه تمدنی به گردشگران ارائه می دهد.
غرفه جازموریانِ دوره ی تاریخی که آثار دوران اشکانی و سلوکی دیگر غرفه ی موزه ی باستان شناسی به شمار می رود البته در این غرفه گردشگران می توانند آثاری از حوزه های تمدنی یونانی، آسیای مرکزی، هند ، میان رودان و دیگر حوزه های تمدنی ایران را هم مشاهده کنند، که در این بخش از جغرافیای تمدنی ایران در کاوش های باستان شناسی کشف شده اند. این بخش تنوع بیشتری به لحاظ آثار کشف شده از ظروفی مانند سفالینه ها، بشقاب و کوزه های گرفته تا مجسمه های جاندارنی مانند اسب، قوچ، گاو و همچنین نیم تنه های انسانی دارد.
آثار دوره هخامنشی به عنوان درخشان ترین دوره ی تاریخی پیش از اسلام ایران هم قسمت شاخص این غرفه به شمار می آید. اما موزه ی باستان شناسی کرمان با غرفه ی اسلامی از تنوع تاریخی بیشتری برخوردار می گردد، که دوره های مختلفی از تاریخی ایران را در برگرفته و آثار متعدد و متنوعی در معرض دید عموم قرار دارد.
این موزه مانند دیگر موزه ی باغ هرندی ، بخش هایی از هویت تمدنی متکثر و متنوع ایرانی را به نمایش می گذارد که روایت گر تمدنی قدرت مند به لحاظ فرهنگی است که عناصر ناهمگون متعددی را زنجیر وار به هم متصل کرده ، به نوعی که در طول سالیان متمادی با وجود گسست های تاریخی چند باره اما همچنان پا برجاست.
