برج کلاه فرنگی خوزستان

جاذبه های گردشگری ایران - برج کلاه فرنگی خوزستان

گردشگران در شهر شوشتر با جاذبه های متعددی روبه رو هستند که به مجموعه ی سازه های آبی منتهی می شوند و امروزه هر کدام از آنها را به عنوان یکی از میراث های بشریِ شناخته شده در سازمان یونسکو می شناسیم، که برای این منطقه ی باستانی و دیدنی شهرتی جهانی به همراه داشته اند. از بند ها و پل ها گرفته تا قلعه ی مشرف بر سازه های آبی هر کدام یکی از پازل های این مجموعه را تشکیل می دهند و برج کلاه فرنگی هم یکی دیگر از این بخش هاست.

برج کلاه فرنگی موجود در شوشتر با ارتفاعی در حدود هفت و نیم متر در کنار رود خانه و در نزدیکی بند میزان قرار داد، امادر مورد برج کلاه فرنگی نقل قول های متعددی مانند هر اثر باستانی دیگر وجود دارد و فرضیه های متعددی در خصوص ماهیت و کارکرد این اثر شکل می گیرد. بر اساس نظر کارشناسان، این برج متعلق به دوران قاجاریه است، که در ادامه برج های این چنین در شوشتر بنا شده است، چرا که تاریخدانان و باستان شناسان بر این نظر اند که وجود چنین برج هایی در شوشتر از دوران ساسانی رواج داشت است، که این فرضیه موید نظر بسیاری از باستان شناسان و کارشناسان یونسکوست که برج کلاه فرنگی را بخشی از سازه ی ابی شوشتر می دانند، بر اساس این فرضیه، برج هشت ضلعی کلاه فرنگی، کنترل و نظارتی بر روند عملکرد سازه ی های آبی داشته است، به ویژه به دلیل تسلط بر مختصات جغرافیایی بند میزان ، حجم آب، ورودی و خروجی و همچنین عملکرد این بند را زیر نظر داشته است.

با توجه به چنین تصوری از کارکرد کلاه فرنگی، احتمالا تعداد این برج های بیشتر بوده و به عنوان برج های نظارتی بنا شده اند. از این رو، برج کلاه فرنگی می تواند بخشی لاینفک از سازه های آبی به شمار برود.در کنار این فرضیه عده ای هم بر این باورند، که کلاه فرنگی مکانی برای حضور شاپور اول برای نظارت بر عملکرد اسیران رومی و روند پیشرفت کار بوده است، که با توجه به تعداد چنین برج هایی در گذشته احتمالا این فرضیه را باید در حد یک نقل قول دانست.

در کنار این دو احتمال، فرضیه یدیگر هم مطرح شده که برج کلاه فرنگی را یک بخش از مسیر ناوبری و پیام رسانی عهد باستان می داند، که با شعله های آتش در فواصل مشخص پیام های مورد نظر را منتقل می کردند و همچنین قدمت این سازه های جالب توجه را هم به دوران هخامنشی نسبت می دهند. با همه ی اینها، برج کلاه فرنگی که در هشت ضلع بنا شده است یکی از جاذبه های باستانی و تاریخی شهر شوشتر به شمار می آید و بهانه بسیار خوبی برای گردشگران است تا علاوه بر دیدن اثری باستانی و کاربردی، اطلاعات بهتری نسبت به تاریخ ایران کسب کنند. این سازه ی سنگی با تمام اگر و اما های پیرامونش را باید بخشی از یک نفشه مهندسی شده دانست که نبوغ ، هوشمندی و فراست ایرانیان عهد باستان را نشان می دهد و این امر جذابیت سیستماتیک سازه های آبی شوشتر را افزایش می دهد.