کرمانشاه شهری است که قدمت آن به قرن ها پیش از میلاد مسیح باز می گردد و به دلیل مجاورت با جاده ابریشم، در مسیر رخ داد های تاریخی بسیاری قرار داشته ، اما به دلایل مختلف آثار برجا مانده از دوران معاصر به ویژه بنا های متعلق به دوران قاجار بیشتر در این شهر باقی مانده اند و امروزه گردشگران در شهر کرمانشاه بیشتر شاهد معماری متعلق به قاجاریه هستند. سبکی که در معماری ایرانی همراه با ظرافت و ویژگی های خاص اش از شهرت و زیبایی بسیاری برخوردار می باشد.
یکی از جاذبه های گردشگری شهر کرمانشاه متعلق به همین دوره ی تاریخی است که با شیوه ی معماری اش از آثار شاخص گردشگری شهر محسوب می شود. تکیه ی بیگلربیگی با اِلمان های معماری ایرانی چنان زیبا و فاخر بر جای مانده ، که می توان آن را پس از گذشت نزدیک به یک قرن، همچنان اثری سرپا و با شکوه دانست. این بنا هم مکانی مذهبی به شمار می آید که به دنبال برگزاری مراسم عزاداری عاشورا در شهر کرمانشاه ساخته شده است.
تکیه بیگلربیگی در دوران سلطنت مظفر الدین شاه قاجار یعنی در حدود سال 1309 هجری قمری توسط عبداله خان معروف به بیگلربیگی بنا شد. تکیه بیگلر بیگی نمود دیگری از معماری ایرانی محسوب می شود که در آن گردشگران شاهد هنر های متعددی از این نوع معماری فاخر خواهند بود. گچبری و آئینه کاری های این اثر تاریخی از شهرت بسیار بالایی برخوردار است.
تکیه ها در دوران قاجار با توجه به خاستگاه مذهبی تشیع و اهمیت برگزاری مراسمات عاشورا از جایگاه ویژه ای برخوردار بودند و درکنار برگزاری مراسمات آئینی ، پایگاه اجتماعی بخش های مختلفی از جامعه آن روزگار به شمار می رفت و از این رو به لحاظ کارکرد های اجتماعی از ویژگی های خاصی برخوردار بوده اند.
سر در ورودی های تکیه، با مقرنس های گچ بری شده ی بسیار زیبایی ساخته و پرداخته شده اند که در نگاه اول برای گردشگران جذابیت بسیاری ایجاد می کند. حیات بزرگ تکیه نیز یکی دیگر از نمود های معماری ایرانی را به گردشگران نشان می دهد. حوض بزرگ در میانه حیات و گل کاری ها و فضای سبز محیط دلنشین و زیبایی را خلق کرده که محل تجمع مردم برای عزاداری های عاشورا بوده است. این حیاط از سطح خیابان ورودی تکیه دومتر پایین تر است و بنا تکیه هم از حیاط یک متر بلند تر می باشد، حیاط تکیه با اِلمان های متعددی از حیاط های ایرانی پر شده ، که می توان به ازاره های سنگی ، نقوش هندسی، ستون های گچی ، پنجره های چوبی و نمای ساختمان اصلی اشاره کرد.
در تکیه بیگلربیگی 24 اتاق وجود دارد که از طریق پلکان های تعبیه شده به حیاط می رسند، در این اتاق ها هم گچ بری و طاقچه ها مشخصه ی اصلی این بنای به شمار می آیند و مانند دیگر بنا های ایرانی از بخش های متعدد و پستو های و گوشه های بسیار تشکیل شده است.
زیبایی های تکیه بیگلربیگی در کنار تمام جزئیات هنر معماری اش بخشی از معماری ایرانی به شمار می آید، که هنوز همچنان زیبا و فاخر پذیرای گردشگران می باشد. گردشگران در این بنای قجری مانند بسیاری آثار آن دوره ، شاهد نمونه های کم نظیری از مقرنس های گچی، ستون های زیبا و صد البته آئینه کاری های باشکوه خواهند بود.
آئینه کاری های تکیه بیگلربیگی از قسمت زیبای این اثر تاریخی به شمار می آید، که نمونه ی فاخری از معماری ایرانی سبک قاجاریه است ، این تالار یعنی تالار آئینه در سمت غرب تکیه بیگلربیگی قرار گرفته که آن را حسینیه ی تکیه می نامند، یکی از بخش های تاریخی این تالار، کتیبه ی منتسب به مظفرالدین شاه است که برای گردشگران خالی از لطف نخواهد بود.
حوضخانه و ستون ها و سر ستون های تکیه هم از بخش های زیبا این مجموعه محسوب می شوند و ارسی های چوبی هم مانند دیگر آثار و بنا های معمار ایرانی زیبایی جاودانه و فضای روحانی را ایجاد کرده است. اما بخش دیگری که در این مجموعه ی مورد توجه گردشگران است، موزه ی خط و کتابت است که در سال 1383 در این اثر تاریخی شکل گرفته است.
گردشگران در بخش هایی از این اثر تاریخی می توانند برخی از اسناد تاریخی و اوراق متعلق به خانواده بیگلربیگی را مشاهده کنند، همچنین برخی از نسخ خطی نیز به نمایش گذاشته شده که اوراقی از هویت و تاریخی این بخش از ایران را به نمایش گذشته هرچند آثار بسیاری از نسخ خطی و کتابت در دیگر موزه های ایران وجود دارد اما این تکیه محل یکی از موزه های شهر کرمانشاه است، هرچند در مقایسه با دیگر موزه هایی خط و کتابت در شهر های کرمان و تبریز از غنای کمتری برخوردار است اما در این موزه گردشگران با آثار و نسخی رو به رو هستند ، در نوع خود بی نظیراند و روایت گر بخش های فرهنگی دیگری از تمدن ایران زمین می باشند.
موزه ی بیگلربیگی یکی از جاذبه های گردشگری شهر کرمانشاه است که از چندین وجهه برای گردشگران قابل توجه است از یک سو، در بردارنده ی بخش های هنری و معماری است که به لحاظ زیباشناسانه از اهمیت بالایی برخوردار است، از سوی دیگر، بسیاری از اسناد و نسخ خطی هم به نمایش گذاشته شده و از سوی دیگر بخش های از هویت و فرهنگ این سرزمین پهناور را به نمایش می گذارد.
اما جدا از اینها، فضای دلنشین سنتی و قدیمی تکیه، برای گردشگران و بازدیدکنندگان اوقات آرامش بخش و دیدنی به همراه دارد ، در حال افراد تاثیر مستقیمی خواهد داشت. حیاط تکیه، دیوار های آجری ، پنجره های ارسی و چوبی، ستون های زیبا و نمای کلی خانه برای گردشگران یاد آور روزگار ی تجربه نشده را خواهد داشت.
