حرم خانه آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی اردبیل

جاذبه های گردشگری ایران - حرم خانه آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی اردبیل

سازمان یونسکو در بررسی بنا ها و آثار موجود در بقعه ی شیخ صفی الدین اردبیلی، بنایی با نام حرمخانه را نیز بخشی از میراث برجای مانده بشری دانسته و گردشگران بسیاری برای دیدن این اثر تاریخی به قسمت شرقی آرامگاه شاه اسماعیل اول می روند. اثری که با برخورداری از المان های معماری ایرانی و با استفاده از هنری ها رایج در سبک معماری رایج در آن دوره ی تاریخی شکوه و زیبایی بسیاری پیدا کرده است. بر اساس اطلاعات موجود در آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی، حرمخانه در زمان حیات شیخ صفی به منظور تدفین جسد همسرش ساخته شده است، که البته در برخی متون از تدفین دختر شیخ صفی و همسر شیخ زاهد گیلانی مراد شیخ صفی در این مکان خبر می دهند با این وجود در دوره های بعد تر، برخی از مردان خاندان صفویه نیز در این مکان دفن شدند.

با این حال، این بنا هم منقش به کاشی کاری های اصیل ایرانی است، که می توان یکی از هنر های پرتکرار معماری ایرانی دانست و از دیگر هنر های معماری در حرمخانه می توان از گچبری نز نام برد که بر زیبایی این بنا افزوده است. این بنا با توجه به دیرینگی اش، اثری تماشایی است که البته سقف و گنبد این بنا در دوره های معاصر مورد مرمت و بازسازی کلی قرار گرفته، اما با این حال، اصالت و دست نخوردگی قسمت های اعظم این بنا آن را همچنان به عنوان اثری شاخص برای میراث بشری می دانند.

در مجموعه ی ارامگاه شیخ صفی الدین، بنا ها و سازه های مختلفی وجود دارد، که هر کدام دارای اسم خاصی هستند و روایت گر بخشی از تاریخ صفویه و رخداد هایی هستند که بخشی از تاریخ ایران به شمار می آیند. شهیدگاه از دیگر مکان هایی است که از جمله بنا های تاریخی مجموعه به شمار می آید و در نزدیکی چینی خانه قرار دارد. در این مکان مقبره شیخ حیدر و شیخ جنید از اجداد پادشاهان صفی،قرار دارد که در خلال سلطنت شاه اسماعیل صفوی به اینجا آورده شده اند. در ابتدا مقبره ی شیخ حیدر در شروان قرار داشت ، که با قدرت یافتن شاه اسماعیل اول، بازگرداندن جسد پدر به اردبیل یکی از اولین اقدامتی بود که از شاه اسماعیل دیده شده است. با توجه به برخی نوشته های تاریخی، در خلال سلطنت پر جلال و جبروت صفویه، شهید گاه از وسعت بیشتری برخوردار بود و با گذشت زمان و انحلال سلسله صفوی در ایران، قسمت های اعظمی از بخش شهیدگاه به دیگر بخش ها و قسمت های مجموعه داده شد و امروزه گردشگران تنها بنایی با آجری کاری ساده را از بیرون مشاهده می کنند.

هرچند که این بنا از تزئینات هنرمندانه دیگر مکان های مجموعه کمتر برخوردار بوده،اما همچنان بخشی از جاذبه های دیدنی و تاریخی آرامگاه شیخ صفی الدین به شمار می آید و گردشگران مانند دیگر قسمت های بقعه به دیدن این مکان تاریخی می روند.نکته ی قابل توجه این است که در خلال سلطنت صفویه آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی مانند شهری کوچک در دل شهر اردبیل بود که با انقراض خاندان صفویه، بقعه با توجه به داشتن موقوفات همچنان سرپا ماند اما بسیاری بخش های تاریخی و عمومی اش را از دست داد و امروزه تنها بنا های شاخص این مجموعه را می توان مشاهده کرد.