حمام وکیل شیراز

در جاذبه های گردشگری شهر شیراز آثار متعلق به عصر زندیه و کریم خان زند یکی نام های پرتکرار این شهر به شمار می آید. کریم خان با به تخت نشستن اش در شیراز در سودای ساختن پایتختی افسانه ایی مانند اصفهان بود و در دوران زمامداری اش هم در آبادانی ایران و شیراز بسیار کوشید و قلمرو ایران در عهد زندیه از دوران پرثباتی برخوردار شد.

نمود های تلاش های کریم خان را پیش از این در معرفی جاذبه های گردشگری شیراز بر شمردیم و در این مطلب به یکی دیگر از آثار باقی مانده از دوران شکوه و اقتدار کریم خانی اشاره خواهیم کرد. حمام وکیل در قلب شهر شیراز در کنار بازار و مسجد وکیل قرار دارد، این بنا به دستور کریم خان و همزمان با دیگر آثار تاریخی همسایه اش ( در غرب مسجد وکیل) ساخته شد و امروزه یکی از مقاصد گردشگری در تور شیراز به شمار می رود.

حمام وکیلی یکی از بزرگترین حمام های ایران است که در مساحتی بالغ بر 1400 مترمربع بنا شده و به عنوان یکی از خدمات اجتماعی مهم و عام المنفعه شهر در دوران زندیه از اهمیت بالایی برخوردار بود. بسیار از مکان های قدیمی و تاریخی در ایران تنها دارای یک کارکرد ویژه نبودند و در کنار یک کاربرد خاص دارای کارکرد های اجتماعی و فرهنگی جانبی بودند و در کنار این کارکرد های جانبی فرهنگ و سنت های خاص عرفی و اجتماعی هم شکل می گرفت.

حمام ها یکی از مکان های چند کاربردی در زمان های گذشته بودند، که در کنار خدمات بهداشتی و سلامت عمومی، یکی از پایگاه های اجتماعی و فرهنگی با توجه به طبقه و قشر های اجتماعی مردم بوده و در ساخت این بنا هم این نوع کارکردها هم مورد توجه قرار گرفته است و گردشگران امروزه در شیراز با وجود مجسمه های مومی ساخته شده در حمام وکیل، می توانند سبک و هویت اجتماعی مردم در دوران زندیه را بهتر درک کنند.

اما حمام وکیل علاوه بر این ویژگی ها دارای جاذبه های زیباشناسانه و معماری هم هست، ویژگی های این بنای متعلق به دوران زندیه را به یکی از برجسته ترین آثار تاریخی و گردشگری شیراز تبدیل کرده است. حمام وکیل یکی دیگر از نمود های معماری ایران در عهد زندیه است که هنر های معماری با ظرافت و هنر مندی تمام در این بنا بکار رفته است.

حمام وکیل دارای بخش های مختلفی است که هر کدام با آراستگی هرچه تمام ساخته شده اند. ورودی، هشتی، سربینه، میان در، گرم خانه، خزینه، خلوت، تورن، فضای چال حوض، جلوخان، آب انبار، گاورو حیاز و منبع آب بخش هایی هستند که گردشگران می توانند آنها را از نزدیک ببینند.

حمام وکیل تا سال 1351 و دروران پهلوی دوم به عنوان حمام عمومی مورد استفاده قرار می گرفت که در این سال به اداره ی باشتان شناسی سپرده شد. البته بخش های مختلف حمام در سالهای پیشتر در عصر قاجار و پهلوی اول هم مورد مرمت قرار گرفت اما در این سال بود که دیگر کاربرد اصلی خود را از دست داد به عنوان یکی از آثار تاریخی شناخته شد.

نقوش برجسته و تزئینات چشم نواز آهکی در طاق ها و بخش های مختلف هم برای گردشگران جذابیت بسیاری دارد و در این بنا هنر و معماری ایرانی توانمندی و هنر بالای خود را بار دیگر به بازدید کنندگان نشان می دهد.