روستای گره بان کرمانشاه

در ادامه ی گشت و گذار در مناطق خوش آب و هوا و زیبای منطقه ی هرسین، به یکی از زیبا ترین و در عین حال مدرن ترین روستای غرب کشور می رسیم، روستایی که امروزه بدون شک می توان آن را یکی از پرجاذبه ترین مکان های گردشگری این منطقه دانست، البته این جاذبه ی گردشگری دارای پیچیدگی های مسیری و هویتی است چرا که هویت اصلی این مکان در پیچ و تاب هویت های فرقه ای و مذهبی گره خورده و در عین زیبایی و جذابیت یکی از مکان های مقدس برای فرقه ی اهل حق(طریقه ای از تصوف و صوفی گری) است و شاید این بخش لذت بازدید از چنین مکانی را بیشتر افزایش دهد، از این رو در این مسیر با ما در 2safar همراه شده و بیشتر با این مکان زیبا و دیدنی آشنا شوید.

روستای گره بان در حوزه شهرستان هرسین قرار دارد و برای رفتن به این روستا باید به هرسین برویم و از آن جاست که مسیر پر وپیچ خم به ویژه 8 کیلومتر پایانی آن پیش روی ما قرار می گیرد. برای معرفی گره بان باید از هسته اصلی شروع کنیم، قرار داشتن زیارت گاه مراد این فرقه بنام اجاق حضرت آقا بخش تعداد وسیعی از مریدان این فرد در این مکان را گرد خود جمع کرده و آئین ها و جشن ها و نذر های مختلفی هم گرداگرد این شخصیت شکل داده است، این زیارت گاه اهل حق، به این بخش اعتبار و برکت فراوانی بخشیده و فعالیت عمرانی و سازندگی بسیار منظمی را به وجود آورده است. هنگامی که در مسیر این روستا حرکت می کنیم و در هنگام عبور از کنار رودخانه ی سیمره به این روستا نزدیک می شویم شکل و سامان بخش های کشاورزی، باغی و بخصوص ساختمان های بنا شده در این بخش، توجه بیشتری را به خود جلب می کند و گردشگران را هم بیشتر مشتاق دیدن این مکان مقدس، دیدنی و زیبا خواهد کرد. یکی از دلایل چنین رسیدگی از سوی مریدان این فرقه در این ناحیه مرکزیت گره بان در میان فرقه است که در واقع خاستگاه اصلی آنان به شمار می رود. اما تنها چنین موقعیتی باعث رونق و شکوفایی این ناحیه نشده بلکه مدیریت و سامان دهی مهندسی شده این روستا از طریق بزرگان این خاندان و فرقه است که همت جمعی اهالی این فرقه را برای شکوفایی جمع کرده ، به نوعی که آثار مثبت آن بخوبی نمایان است.

در مسیر رسیدن به روستا پس از عبور از 8 کیلومتر جاده خاکی به ورودی روستا می رسیم، که در میان مناطق اطرافش مانند بهشتی زیبا رنگارنگ و سرسبز نمایان می شود و انگار وارد منطقه ای جدید و متفاوت می شویم. البته در ورودی این روستا نگهبانی وجود دارد که در برخی از فصول سال و بعضی از روزها ورود افراد غیر از اهالی این فرقه ممنوع می باشد و تنها مریدان این فرقه در این جشن های و مراسمات می توانند شرکت کنند، که البته جمعیت زیادی را هم از نقاط مختلف کشور به این می کشاند.

باید به این نکته توجه داشت که پیش از رفتن به گره بان باید از باز بودن و امکان دسترسی به این روستا مطمئن شوید چرا که به طور کلی در ماه های اردیبهشت، مرداد، آبان و اسفند به دلیل انجام فعالیت های ساختمانی و امور کشاورزی و باغی و همچنین بر اساس قوانین این مکان تعطیل هستند و در روز های جمعه و بعضی عید های خاص هم امکان دسترسی به این مکان وجود ندارد. در ادامه ی سفر بیشتر با این مکان زیبا آشنا می شویم.

در سفر به گره بان، با بخشی از هویت مذهبی و اطلاعات اولیه در خصوص این روستای زیبا آشنا شدیم، اما جاذبه ی این روستا برای گردشگران تنها آشنایی با فرقه ی اهل حق، رسوم و تاریخ این اقلیت نیست، بلکه جذابیت های گره بان را می توان به چند بخش تقسیم کرد، اولین پارامتر جذابیت این مکان شهرت این روستا به واسطه ی عرقیات گیاهی است که در نقاط مختلف ایران و اروپا دارای شهرت است، که البته فراورده های عرقیجات این روستا توسط پیروان فرقه اهل حق در این روستا به دست می آید و دیگر مریدان این خاندان هم در نقاط مختلف دنیا از جمله فرانسه به فروش و شهرت آن کمک می کنند. از این رو، عده از بسیاری برای خرید و استفاده از عرقیات این روستا راهی گره بان می شوند، که دارای کیفیت بسیار بالایی است.

در کنار این ویژگی گره بان، معماری ساختمان ها، بنا ها و هتل های موجود در این بخش هم از دیگر ویژگی های این روستای منحصر به فرد است. در گره بان گردشگران شاهد بنا هایی با المان های معماری روسی هستند که بخش های بسیاری زیبایی را ایجاد کرده و بافت معماری کاملا متفاوتی نسبت به نواحی اطراف دارد که در عین زیبایی و شکوه دارای نظم و انضباطی ستودنی است. تنوع و رنگارنگی گل های این منطقه هم از دیگر مشخصه های آن به شمار می آیند، که محصولاتی عرقیات هم از آنها به دست می آید، منظره های بسیاری دیدنی را خلق می کند.

یکی از ویژگی های این روستا نذر هایی است که در این منطقه انجام می شود و به جز روزهایی خاص در اختیار دیگر افراد نیز قرار می گیرد و گردشگران البته با توجه به ایام سال و میزان پذیرش گردشگران می توانند دو روز در این مکان اقامت کنند، که دارای امکانات رفاهی بسیار مناسبی هم می باشد.

یکی از مراسم های خاص گره بان عید شاهی است که در فصل زمستان برگزار می شود، این مراسم بر عهده ی فرقه ی آتش بیگی است که به مدت 5 شب به صورت مداوم برگزار می شود و هر شب متعلق به یکی از بزرگان اهل حق می باشد، شب اول به نام داوود ، شب دوم متعلق به پیر بنیامین، شب سوم به حضرت مولی، شب چهارم برای پیر موسی و آخرین شب هم متعلق به خاتون رزبار است.

دیدن و حضور در چنین محافلی شاید در کمتر نقطه ای در ایران امکان پذیر باشد. اما وجهه بارز این جمع، مهمان نوازی و روی گشاده ای است که میهمانان و گردشگران را مجذوب خود می کند. اهالی اهل حق فرقه ای وابسته به شیعیان دوازده امامی هستند که رگه های اصلی این فرقه در آذربایجان حضور داشتند که در طول زمان به این نواحی منتقل می شوند. گوران نام دیگری است که به این فرقه داده می شود و حوزه جمعیتی این فرقه در نواحی گره بان، مناطق جنوبی و غربی کردستان و غرب استان کرمانشاه پراکنده هستند و از اصول و تعالیم مذهبی و اعتقادی خاصی نیز پیروی می کنند.

با همه این این اوصاف، وجود چنین هویت اعتقادی، با باور های مذهبی خاص ریشه در تکثر دینی و هویتی موجود در مناطق غربی و به طور عام در کل ایران دارد و شاید پر بی راه نباشد که ایران را بهشتی از تنوع های قومی، زبانی، دینی، مذهبی، نژادی و جغرافیای دانست و این تکثر و تنوع، بالاترین پتانسیل را برای کشف دنیا هایی تازه برای گردشگران دارد، هویت هایی که رفتار های اجتماعی متنوع و متعددی را خلق می کنند و این تنوع شکل های متفاوتی از انسان را به نمایش می گذارد، شکل هایی که جهان را از انحصار های خود ساخته انسان خارج می کند و گردشگران در مسیر های مختلف با بخش های متمایز و زیبایی از جهان هستی آشنا می شوند.