سنگ نوشته های آنوبانی نی کرمانشاه

جاذبه های گردشگری ایران - سنگ نوشته های آنوبانی نی کرمانشاه

در مناطق غربی ایران به ویژه کرمانشاه گردشگران با حجم وسیعی از اطلاعات تاریخی و باستانی روبه رو می‌باشند، رخداد ها و رویدادهای بسیاری که کمتر از آنها شنیده ایم. یکی از این آثار و نشانه های کمتر دیده شده در 150 کیلومتری شهر کرمانشاه واقع شده است، درست در داخل شهر سرپل ذهاب در نزدیکی قلعه یزدگرد و بسیاری دیگر از جاذبه های گردشگری کرمانشاه.

این اثر باستانی بر روی صخره ای از کوه میان کل در سرپل ذهاب قرار گرفته، که دارای تاریخی چندین هزار ساله است. تاریخی که بر فراز کوه ها و صخره های زاگرس جا خوش کرده، کوه هایی که همواره حافظ تاریخ ایران بوده است. سنگ نگاره ی آنوبانی نی یکی از قدیمی ترین نقوش برجسته ی تراشیده شده بر دیواره های سنگی است که از ایران باستان برجای مانده است. اما پیش از بررسی این اثر باستانی باید به سراغ تاریخ آن برویم، تاریخی که کمتر نام نشانی از آن بر جای مانده و ما کمتر از آن نامی شنیده ایم.

تمدن های زاگرس نشین از قدیمی ترین تمدن های بشر در این ناحیه به شمار می روند و لولوبیان بر اساس گفته تاریخدانان یکی از همین تمدن های بشری بوده اند، که پیش از عزیمت بزرگ آریایی ها به فلات ایران در این نواحی زندگی می کردند. دورانی که از سقوط و شکوه نام ها و نشان هایشان کمترین اثری برجای مانده است. اما این سنگ نبشته بر اساس نوشته های مندرج در زیر تصاویر حجاری شده متعلق به پادشاه آنوبانی نی است که در حدود 4800 سال پیش در این نواحی حضور داشته است.

در زیر سنگ نگاره ی آنوبانی نی، به زبان اکدی خطوطی تحت این عنوان نوشته شده است: آنوبانی نی پادشاه توانا، پادشاه لولویی نقش خود و نقش الهه ایشتار را در کوه باتیر رسم کرده است، آن کس که این نقوش و این لوح را محو کند، به نفرین و لعنت آنو، آنوتروم، بعل، بلیت، رمان، ایشتار، سین و شمش گرفتار و با دو نسل او بر باد رود. خواندن چنین متنی برای هرانسانی حیرت انگیز خواهد بود، متنی از گذر هزاران سال با انسان امروز سخن می گوید، تصاویری که به لطف قرار نداشتن در دسترس و فاصله ی 16 متر از سطح زمین تا به امروز از آسیب ها و تخریب های انسانی به دور مانده است. هرچند طی سال های اخیر به ویژه در جنگ ایران و عراق ترکش بسیاری از بمب ها و خمپاره ها بخش هایی از این اثر تاریخی را از میان برده و با سرنوشت صدام حسین رئیس جمهور عراق، شاید نفرین این متن تاریخی هنوز هم جاری باشد.

اما در این سنگ نگاره پادشاه آنوبانی نی پای بر سینه ی اسیری گذاشت است و ایشتار الهه ی اینانا دو اسیر برهنه را دست بسته به شاه می دهد، در پلان پائینی این سنگ نگاره، اسرای دیگری هم به صورت برهنه و طناب بر دست حجاری شده اند. جزئیات پوشش، کمر بند و تاج پادشاه آنوبانی نی دیدنی و زیباست، حتی تفاوت پوشش ایشتار هم قابل تشخیص است. نکته قابل توجه در این خصوص به الهام احتمالی داریوش هخامنشی از این سنگ نگاره در کتیبه ی مشهور بیستون است که به نحوی دشمنان خود را به بند کشیده است هرچند تفاوت های ظاهری در این دو اثر باستانی وجود دارد اما شباهت هایی میان سنگ نگاره ی آنوبانی نی با کتیبه ی داریوش در 2000 سال بعد از اثر شاه لولویی قابل مشاهده است. (فاصله ای تقریبی میان ما و داریوش کبیر)

این ها تنها بخشی از جاذبه این سنگ نگاره به شمار می آیندکه در کنار دو سنگ نگاره ی دیگر متعلق به عصر اشکانی در این مکان قرار دارد، البته یکی از سنگ نگاره های اشکانی کاملا محو و مبهم است و اثر دیگر آن سنگ نگاره ی اشکانی هم تنها پادشاه اشکانی را سوار بر اسب نشان می دهد.