گردشگران در شهر های مختلف ایران و در بافت سنتی و تاریخی شهر ها، به وضوح می توانند شاهد در هم آمیختگی عناصر دینی و دنیوی باشند، قرار گرفتن دو نهاد قدرت مند در حوزه های اجتماعی و سیاسی ایران در کنار هم ، پیوندی طولانی دارد، در هر کدام از شهر های ایران در کنار مساجد اصلی و شاخص ، بازار اصلی شهر هم قرار گرفته و یکی از راسته های بازار به یکی از مساجد شاخص شهر ختم می شوند و گردشگران، امروزه به عنوان دو جاذبه های گردشگری می توانند از آنها دیدن کنند.
بر اساس گفته ی بسیاری از مورخان در حدود سال 1187 هجری همزمان با ساخت بازار وکیل این مسجد هم ساخته می شود، همان طور که از نام این مسجد پیداست، این مسجد به دستور و نظارت خود کریم خان زند معروف به وکیل الرعایا، در عهد زندیه بنا شده است. کریم خان زند در سودای ساختن پادشاهی همتراز با صفویه بود وتلاش های او برای ساخت مسجد، حمام ، بازار و دیگر اماکن عمومی و خصوصی در شیراز هم با الگور برداری از شاه عباس کبیر صورت گرفت، هرچند مغتضیات تاریخی و سیاسی متفاوت پیش روی اش قرار داشت، اما بنا های بجا مانده از این شاه خوش نام، از جمله آثار باشکوه، زیبا و دیدنی شیراز به شمار می روند.
مسجد وکیل را باید از نزدیک دید، هنر معماری بکار رفته در این مسجد مثال زدنی است، این مسجد از جمله مساجد دو ایوانی به شمار می آید که ایوان اصلی آن در قسمت شمالی مسجد قرار دارد و با دو گلدسته کاشی کاری شده و با طاقی بسیار زیبا و باشکوه که با هنر های کاشی کاری ، مقرنس کاری و خوشنویسی شکل گرفته است. ایوان اصلی به ایوان مروارید معروف است. ایوان مروارید از طاق هایی زیبا تشکیل شده که با کاشی های بسیار زیبا و خوش رنگ و همچنین خطوط آیاتی از قرآن طراحی شده است.
در قسمت جنوبی هم ایوانی قرینه ی ایوان مرواید قرار دارد و شبستان های مسجد هم ضلع جنوبی و شرقی جای دارند، شبستان اصلی و به نوعی زیبا ترین بخش مسجد وکیل در شبستان جنوبی است، شبستانی با مساحتی در حدود 5 هزار متر مربع، که با ورود به این شبستان، قدرت و هنر نمایی معماری ایرانی تجلی بیشتری پیدا می کند، 48 ستون یا بهتر بگوییم 48 اثر فوق العاده از هنر سنگ تراشی صحنه بسیار با شکوه را خلق کرده اند.
این شبستان اوج هنر معماری ایرانی را به رخ گردشگران می کشد، ستون های مارپیچ شبستان به صورت هماهنگ و زیبا، در کنار هم قرار گرفته و کف شبستان هم از سنگ پوشیده شده است، یکی دیگر از بخش های دیدنی این شبستان، منبر 14 پله ایی است، که از جنس سنگ مرمر (که آن سنگ مرمر مراغه می دانند) ساخته شده، سطح صاف و بلند این منبر یکی از جاذبه های مسجد وکیل به شمار می آید.
گردشگران در شیراز که زمانی مرکز و پایتخت سرزمین ایران به شمار می رفته می توانند شکوه قدرت زندیه و تلاش آنها برای به رخ کشیدن اقتدارشان را در آثار معماری و تاریخی برجای مانده از دوران ببینند، دوره ای از تاریخ پر تلاطم ایران که تنها در زمان حکومت داری کریم خان آرامش و ثباتی مقطعی داشت و آثار برجای مانده از زندیان در شیراز هم تنها نام کریم خان را یدک می کشند.
