مقبره ی میرزا کوچک خان رشت

جاذبه های گردشگری ایران - مقبره ی میرزا کوچک خان رشت

برخی نام ها، آوازه ای تاریخی پیدا می کنند و داستان ها و کتاب های تاریخی هم در این آوازه نقش بسیار موثری دارند. شاید بسیاری با شنیدن نام رشت، میرزا کوچک خان جنگلی با آن چهره ی خاص و انقلابی اش را به یاد بیاورند. چهره ای که در تاریخ معاصر ایران مانند یک قهرمان از او یاد شده است. از این رو، به روایت همین داستان های تاریخی می توان او را قهرمانی در روزگار پر آشوب ایران آن روزگار دانست. بعد از جنبش مشروطیت و تلاطم سیاسی ایران پس از آن رویداد تاریخی، شعله های جنگ جهانی اول شعله ور شد و با وجود اعلام بی طرفی از سوی دولت ایران در خلال پادشاهی آخرین پادشاه قاجرا احمد شاه، نیروهای متفق روس و انگلیس نمی توانستند موقعیت استراتژیک ایران را از دست بدهند. به همین منظور روس های تزار از شمال و انگلیسی ها هم از جنوب وارد ایران شدند و نیرو های خود را در نواحی مختلف مستقر کردند. حضور نیروهای خارجی و زیر پا گذاشتن تمامیت ارضی ایران، گروه های سیاسی و فعالان مختلف را به اعتراض وا داشت که در نقاط مختلف ایران شاهد مقابله هایی محدود بودیم، که نهضت جنگل در شمال ایران و در گیلان جدی ترین این حرکت های اعتراضی بود.

رهبری این حرکت مسلحانه ی اعتراضی را فردی بنام میرزا یونس استاد سرابی بر عهده داشت که به واسطه ی نام پدرش یعنی میرزا بزرگ خان او را میرزا کوچک خان صدا می کردند، نامی که یکی از معروف ترین نام های انقلابی در تاریخ معاصر ایران به شمار می رود و برای بسیاری از نیروهای انقلابی نمادی برای مبارزات سیاسی شان محسوب می شود. با وقع انقلاب سوسیالیسیتی در روسیه و روی کار آمدن بلشویک ها و عقب نشینی نیروهای روس از مناطق جنگ در اروپا و ایران، نهضت جنگل توان و قدرت بیشتری پیدا کرد و با توجه به نزدیکی مبارزاتی آنان با انقلابیون شوروی ، میرزا کوچک خان با فتح رشت، جمهوری سوسیالیستی گیلان را پایه گذاری کرد. بنابراین رویکرد مبارزاتی نهضت جنگل وارد فاز جدید شد و این بار درگیری آنان با دولت مرکزی و نیروهای حامی آنان یعنی انگلیس بود. در این فاز نهضت جنگل فتح ها و پیروزهایی را کسب کرد اما جریان مبارزات به شکلی دراماتیک و با مرگ میرزا کوچک خان و ختم قائله ی جنگل به پایان رسید.

میرزا کوچک خان پس از متواری شدن در ارتفاعات خلخال در برف جان داد و سر او به تهران برده شد. اما داستان ها و حکایت های نهضت جنگل هنوز در گشو کودکان گیلان خوانده می شود و مقبره ی میرزا کوچک خان در رشت به یکی از جاذبه های گردشگری شهر رشت بدل شده است. با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، طرح ساخت یک مقبره برای این انقلابی بزرگ در دستور کار قرار می گیرد و در سال 1360 مقبره ی میرزا کوچک خان جنگلی با بکار گیری المان های معماری ایرانی و تلفیق و بومی سازی آن با المان های معماری رایج بنا های گیلان کشیده می شود. گردشگران برای دیدن این جاذبه ی تاریخی و هویتی شهر رشت می توانند به جنوب شهر رشت بروند و در محله سلیمان داراب از مقبره ی میرزا کوچک دیدن کنند.

آرامگاه میرزا در مساعتی 40 تمری با ارتفاع 9 متر ساخته شده و با الهام از معماری گیلان از تلفیق آجر، چوب ، کاشی و سفال ساخته شده است، بنای مقبره هشت ضلعی است که از هر طرف می توان وارد مقبره شد و نمایی نمادین و بسیار زیبا دارد. از نکات قابل توجه در این مکان قرار گرفتن آرامگاه میرزا در کنار یاران خود در این مکان است، یارانی چون میرزا حسین خان کسمایی در این جا هم میرزا را تنها نگذاشته اند.