موزه ی مردم شناسی (حمام مهدی قلی بیک) مشهد

جاذبه های گردشگری ایران - موزه ی مردم شناسی (حمام مهدی قلی بیک) مشهد

در سفر به شهرهای تاریخی ایران، برخی حمام های قدیمی و تاریخی تبدیل به موزه های مردم شناسی شده اند، به مکانی برای آشنایی با هویت و زندگی مردمان آن دیار، حالا چرا این حمام های قدیمی بیشتر مورد پسند قرار می گیرند تا گردشگران و مردم شهر، موزه ی مردم شناسی شان را در آنجا ببینند، داستان دیگری است. در شهر مشهد هم موزه ی مردم شناسی اش را در حمام قدیمی، با هویت و تار و پودی سنتی اش بنا کرده اند و گردشگران و بازدید کنندگان این موزه هم علاوه بر بازدید از موزه ی مردم شناسی و آشنایی با هویت تاریخی زندگی مردم در این شهر، بنایی زیبا، اثری فاخر و مجموعه ای تماشایی را خواهند دید.

بنای موزه ی مردم شناسی شهر مشهد، محل حمامی قدیمی به نام حمام مهدی قلی بیک بوده ، که هنوز هم این اسم بخش مهمی از هویت این مکان به خود اختصاص داده است. مهدی قلی بیک، میر آخور ِ شاه عباس صفوی یا همان شاه عباس کبیر پادشاه نامی سلسله ی صفوی بود، وی از رجال و بزرگان آن روزگار به شمار می رفت و این مکان عمومی، بهداشتی و مهم در آن روزگار هم اثر برجای مانده از مهدی قلی بیک است که امروزه به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری شهر مشهد پذیرای گردشگران این شهر می باشد.

این بنا درست در کنار مسجد هفتاد و دو تن (در مطالب پیشین این مکان را در سایت 2safar به شما معرفی کردیم)قرار دارد، که آرامگاه امیر غیاث الدین امیرملکشاه تیموری نیز به شمار می رود(به دلیل مجاورت با مسجد شاه یا همان مسجد هفتاد دو تن، این حمام را هم برخی حمام شاه می نامیدند )، از سمت دیگر، حمام مهدی قلی بیک در کنار بازار بزرگ مشهد است که همه این ها در جوار حرم آرامگاه علی بن موسی الرضا ساخته شده اند. حمام مهدی قلی بیک، از سوی ایشان وقف مجموعه آستان قدس رضوی شده و یکی از بنا های متعلق به این مجموعه به شمار می آید.

مشخصه ی اصلی این بنا، المان های معماری ایرانی است، المان هایی که هنوز پس از گذشت چند قرن، تماشایی، زیبا و چشم نواز هستند. شاید جالب توجه باشد که تا سه دهه پیش این حمام همچنان بخشی از مکان های عمومی و بهداشتی شهر بود و مردم به عنوان حمام از آن استفاده می کردند، تا اینکه آستان قدس دستور توقف کاربری سنتی و بازسازی این بنا را صادر کرد و در سال 1385 به عنوان موزه ی مردم شناسی مشهد از آن بهره برداری شد.

گردشگران امروزه در حمام مهدی قلی بیک بخش هایی از تاریخ و هویت زندگی مردمان این خطه را می بینند. اما همچنان المان های معماری ایرانی در این حمام و یا موزه ی کنونی برای گردشگران دیدنی ترین بخش آن به شمار می رود. این حمام مانند بسیاری از حمام های ایرانی، با یک سردری شروع می شود که به هشتی ورودی می رسد، فضایی که گردشگران را مهیای دیدن محیطی به نام سربینه می نماید، سربینه همان رختکن است که با تفاوت های شکلی و طراحی اولیه ، مانند ساختار کلی حمام های سنتی است، سربینه، از آن بخش هایی است که بیشترین هنر نمایی معماران این بنا را به خود اختصاص داده و مشخصه ی اصلی حمام مهدی قلی بیک که همان تقاشی های موضوعی اش در میان طاق ها و کاربندی های گچی است، خود نمایی می کند، میاندر گردشگران را به گرمابه می رساند و خزینه، گلخن و استخر آب سرد از دیگر، بخش های این مجموعه ی است که گردشگران شاهد آن خواهند بود. این بنای قدیمی و زیبا از آن مکان هایی است که گردشگران در فضای گرم و دلنشین اش، آرامشی مطلوب و خاطری خوش را تجربه می کند.