نقش و نگار های تخت جمشید شیراز

از زمانی که گردشگران از پلکان ورودی تخت جمشید (پارسه) یا همان پرسپولیس بالا می روند و چشم های آنان با تصاویری همراه می شودکه با هنر نمایی معماران و هنرمندان هخامنشی خلق شده اند و مجموعه ی بی نظیری از آثار باستانی سنگی را شکل می دهند.

از همین رو، این هنر نمایی و هنرمندی بکار رفته در بخش ها و قسمت های مختلف تخت جمشید، مانند خط سیری منظم با هویت و مشخصاتی مشابه و همسان در دیوار ها، پلکان ها و ستون های کاخ های مختلف جمشید دیده می شوند.

از بدو ورود به دروازه ی ملل، از گاو های نر ایستاده بر دروازه ایی کهن با شکوه و عظمتی باستانی شان تا سرباز های کمان دار و نیزه به دست پارسی و مادی با مشخصات ظاهری قابل تشخیص، هویت های سنگ تراشی ها و نقوش مختلف تخت جمشید را شکل داده اند.

بر فراز ستون های سنگی تخت جمشید گاو های نر بر بلندای ستون ها ایستاده اند و معدود ستون برافراشته ی تخت جمشید با این گاوهای نر دارای هویت خاص خود هستند. براساس گفته ی مورخان و باستان شناسان گاو نر در باور باستانی، به ویژه در عهد هخامنشی به نماد پایندگی و نگهداری است که از سوی دیگر هم نشانه ای بر حاصلخیزی و باروری به شمار می آیند و همچنین گاو نر را نماد ماه می دانسته اند و از این رو، سر ستون های سنگی معروف تخت جمشید هم با نماد پایندگی ستون ها بوده اند.

اما این باور و نماد آفرینی در بخش های دیگر تخت جمشید هم سریان دارد، در پلکان آپادانا، گردشگران چیرگی شیر را بر گاو نر می می بینند، که این نماد سازی از چیرگی خورشید بر ماه و در صورت های فلکی است و بنوعی نمادی فرارسیدن نوروز و کوتاه شدن تاریک محسوب می شود.

از دیگر نماد های بارز در تخت جمشید که برای گردشگران قابل توجه است فرو هر یکی از صور اوستایی است که بر اساس باور های زردتشتی یکی از نیرو های مینوی به شمار می رود، که نماد فنا ناپذیری و نا میرایی به شمار می رود.

یکی دیگر از سنگ تراش های پر تکرار در تخت جمشید، گل نیلوفر آبی است، که بر اساس نظر باستان شناسان مانند جایگاه گل سرخ در غرب این، گل نماد مهر و محبت در شرق به شمار می رفته و می توان در دیگر شهر های باستانی مانند مصر و یونان هم نقش نیلوفر آبی را دید، تکرار این نقش در حاشیه ی پلکان ها، درگاه ها و همچنین دیگر قسمت های پرسپولیس به اهمیت و جایگاه این نمادسازی های تخت جمشید اشاره دارد. این گل 12 برگی به شکل دایره ای که نماد کمال و زندگی دوباره یکی از نقوش شناخته شده تخت جمشید است.

اما نکته قابل توجه به یکدست بودن و عدم نوسان و تغییرات زمانی در ساخت این نقوش باز می گردد، اندازه، اشکال،قالب ها،هویت های شکلی و قومی نقش های سنگی سربازان پارس و ماد و بسیاری نکات ریز دیگر با توجه به فاصله تاریخی از زمان ساخت اولین آثار در دوران داریوش اول تا آتش سوزی عظیم تخت جمشید، یکی از نکات قابل توجه و مهم در این مجموعه باستانی به شمار می آید.