کاخ صد ستون(سد ستون) شیراز
کاخ صد ستون نامی است که در دوره ی ساسانیان به تخت جمشید گفته می شد، اما این نام بر گرفته از یکی از کاخ های مجموعه ی تخت جمشید است، که در شرق کاخ آپادانا قرار دارد. روند ساخت کاخ صد ستون به دستور خشایارشا آغاز می شودو در دوران سلطنت پسرش اردشیر به پایان می رسد.
در کتیبه ای مانند دیگر بنا های تخت جمشید، از زبان اردشیر یکم با سپاس از اهورامزدا از خشایارشا سخن می گوید و تکمیل این کاخ وسیع را نیر عنوان می کند. همان طور که نام صد ستون مشخص است. تالار مرکزی این کاخ از 100 ستون تشکیل شده است که 10 ستون در 10 ردیف این صد ستون را در مساحتی بالغ بر 4600 مترمربع شکل می دهند. این تالار مربعی شکل از درگاه شرقی به حیاط و سپس کاخ آپادانا منتهی می شود، درگاه جنوبی این کاخ هم با عبور از دالان هایی به شمال کاخ ملکه می رسد و قسمت غربی هم کاخ صد ستون را به خزانه شاهنشاهی متصل می کند. خیابان سپاهیان(که از قرار معلوم خیابانی برای عبور و رژه سپاهیان با تعداد مشخص بوده است ، که با ماهیت این صد ستون کاخ صد ستون و سپاهیان جاویدان هخامنشی که شامل صد سپاهی بوده هم متناسب است) هم که در حدود هزار سرباز هخامنشی گنجایش داشته است نیز در شمال کاخ واقع شده است.
کاخ صد ستون 2 متر از کاخ آپادانا در ارتفاعی پایین تر قرار دارد و هشت درگاه در چهار طرف این کاخ تعبیه شده بود. زیر ستون ها زنگوله ای شکل صد ستون کاخ آثار بر جای مانده ای هستند که گردشگران می توانند آنها را از نزدیک ببینند اما از ستون های این کاخ مجلل خبری نیست.
ستون های شیار داری که یا سنگ تراشی های و شیار هایش یاد آور درخت نخل بودند و روی ستون ها هم دو گاو نر قرار داشته است. بر اساس نظر باستان شناسان، این ستون در حدود 14 متر ارتفاع داشته اند و دو سر ستون سالم از ستون های کاخ صد ستون را هم در سال های 1930 به شیکاگو برده اند.
از جاذبه های دیدنی کاخ صد ستون بی گمان باید به سنگ نقش ها و تصاویر حکاکی شده بر دیوار های این کاخ اشاره کرد، همان طور که پیش از این هم در سایت 2safar گفته ایم، این تصاویر که هنر مندی و ظرافت تمام ساخته شده اند، ابدیت خواهی شاهان هخامنشی به شمار می آیند که با باور به مرگ به دنبال رساندن پیام به نسل های آینده بوده اند و بنوعی این کار از هوشمندی، باورمندی مردم ایران باستان و تمدن هخامنشی خبر می دهد، که یاد و ستایش اهورامزدا همواره بخشی مهمی از سنگ نوشته را تشکیل داده است و گردشگران در تصاویر و سنگ نقش های مختلف، بخش های هویتی، اجتماعی و آئینی هخامنشیان را مشاهده می کنند.
از نبرد شاه با شیر بالادار که در کاخ تچر و هدیش هم وجود دارد تا وجود اقوام و لیاس های مختلفی که حقیقت تکثر قومی ایرانیان را گوش زد می کند، این های نکاتی مهم در تصاویری هستند که شاید گردشگران مجذوب هنر، ظرافت معماری و شکوه تمدنی عصر باستان شوند.