کاخ ه یا H شیراز

تخت جمشید مجموعه ی بی نظیری از شاهان هخامنشی است که روند ساخت و توسعه آن در تمام طول امپراتوری هخامنشی ادامه داشت و هر بخشی با آراستگی و دانایی تمام که فراتر از عهد باستان مقارن با خود بوده،پیش رفت. این امپراتوری که قرن ها پیش از میلاد مسیح در فلات ایران حکم می رانده و در غالب ساتراپ های مختلف از قفقاز تا شبه جزیره از آسیای مرکزی امروزی تا حبشه در آفریقا را بخشی از قلمرو خود می دانست، یکی از باشکوه ترین تمدن های بشری باستانی را تشکیل می داد. که البته امروز تنها تفاخر خالی برای سنگ نبشه ها و نقوش و ساختار اجتماعی و سیاسی اش برجای مانده است.

امپراتوری هخامنشی با آن همه شکوه و اقتدار در آتش اسکندر سوخت(هرچند باور های درست و ارزشمند حکومت داری اش همچنان در تمام دنیا از شهرت برخوردار و تنها متعلق به ایران نیست)، اما گردشگران در تخت حمشید به عنوان پایتخت معنوی و سیاسی آن امپراتوری با بخشی از هویت، فرهنگ، آداب و رسوم و ساختار های مختلف موجودر در عصر باستان ایران آشنا می شوند.

حقوق زنان، حقوق کارگران، آئین و باور های مذهبی، هنر و معماری، ساختار سیاسی و حکومتی، تاریخ و هویت این امپراتوری از بخش های به شمار می آیند، که گردشگران می توانند در تخت جمشید درک بهتری نسبت به آنها داشته باشند و از این رو، بدون شک بخش وسیعی از زاویه نگاه افراد نسبت به زندگی امروزشان و توجه به میراث برجای مانده از آن دچار تغییر خواهند شد. تغییری که جاودانگی افراد را به سوی عشق، مهربانی و نیک مندی سوق می دهد.

یکی دیگراز بقایای موجود در تخت جمشید، کاخ ه یا همان کاخ H است، که براساس کتیبه ی نگاشته شده بر قسمتی از این کاخ متعلق به اردشیر یکم می باشد که در جنوب غربی تخت جمشید و در غرب کاخ هدیش (کاخ منتسب به خشایارشا) قرار دارد. در این کتیبه مانند دیگر سنگ نوشته متعلق به شاهان هخامنشی(مانند کتیبه های متعلق به داریوش کبیر و خشایارشا)، اردشیر یکم با سپاس از اهورامزدا از آفرینش زمین، مردم، شادیِ مردم و پادشاهی اش، آغاز ساخت این کاخ را در دوران خشایارشا اعلام می کند که به دستان او پایان می یابد.

باور مندی شهریاران هخامنشی یکی از نکات ملموس در تخت جمشید و دیگر آثار برجای مانده از هخامنشیان است. لبه های ضلع جنوبی و غربی کاخ که در لبه صفه ی تخت جمشید قرار دارد به شکل گنگره دار دارای شکلی شاخ مانند و سر های گاو های نر هستند، که هنوز چرایی این شکل از معماری در این بخش از تخت جمشید مشخص نیست.

این کاخ هم دارای پلکانی هایی بوده امروز ویرانه ای از آنها بر جای مانده اند، اما بخش هایی از نقوش سنگ تراشی شده ی هخامنشی هنوز در قسمت های مختلف ویران شده ی کاخ ه وجود دارد. البته طی تحقیقاتی که توسط باستان شناسان حاضر در تخت جمشید صورت گرفته، پلکان اصلی این کاخ را یکی از باشکوه ترین و پر نقش ترین پلکان های تخت جمشید می دانند. با این وجود، گردشگران در مجموعه تخت جمشید در کدام با توجه به پیش فرض های ذهنی شان برداشت ها و درک متفاوتی از مجموعه تخت جمشید خواهند داشت.