معبد دومتیان افسوس ترکیه

تاریخ مانند جوهری زنده از لابه لای سنگ ها و از زیر ویرانه های کاخ ها، بنا ها و معابد همیشه مسیر خود را پیدا کرده و رخداد های تاریخی را به رشته ی تحریر در می آورد. اما نوشتن تاریخ جور دیگری، گاهی تنها با یک کتیبه، ناگفته های تاریخی بسیاری را برملا می کند و برخی اوقات با یک نشانه ی کوچک علاقه مندان تاریخ را به کاوش و جستجو وا می دارد و این تحریر تاریخ است که با قلم های مختلفی نوشته می شود. هنگامی که به شهر افسوس پا گذاشتیم، ابتدا هیجان زده از دیدن شهری باستانی، به دنبال بخشی از تاریخ این منطقه و شاید به صورت وسیع تر بخشی از تاریخ ترکیه بودیم که در سفر به این کشور، ما را با تاریخ آن آشنا کند. اما در گذر از بنا ها و معبد ها و حتی خیابان های شهر افسوس لایه های پنهانی از تاریخ یونان و روم آشکار شد و این زنجیره ی متصل تاریخ ما را به سرزمین های مختلف و امپراتوری های بزرگی برد. این بار هم وقتی از آسکلیپوس (که در سایت 2safar آن را معرفی کردیم) گذر کردیم، با معبدی ویران رو می شویم که خود داستان و حکایتی تاریخی دارد و گردشگران در کنار ویرانه های این معبد، بخش های دیگری از تاریخ، افسوس، ترکیه و امپراتوری روم را خواهند دید.

معید دومیتیان اولین معبدی بود که به یادبود یک امپراتور بنای می شد، این یاد بود بیشتر بخا طر جلب رضایت او در افسوس ساخته شد. این معبد در سال های امپراتوری تیتوس فلاویوس دومیتیانوس ، آخرین امپراتور دودمان فلاوی در حدود سال 81 تا 96 میلادی بنا شد. دومیتیان یکی از امپراتوران خون ریز و ظالم تاریخ روم است. در متون تاریخی دومیتیان را یکی از خونریز ترین امپراتوران روم معرفی کرده اند که در میان مردم و طبقه ی اشراف نارضایتی وسیعی را ایجاد کرده بود و در خلال حکومت او سال های وحشت و جنایت وسیع شکل گرفت، مخالفان و دشمنان امپراتور به فجیع ترین شکل از میان می رفتند و روم روزگاری تاریک و وحشت زا را سپری می کرد.

در این دوران در شهر افسوس معبدی با نام دومیتیان بنا شد، همان طور که گفتیم، اولین معبد نام گذاری شده به نام یک امپراتوری به شمار می رفت. بنای معبد در یک تراس بزرگ و با ابعادی در حدود 100 متر در 50 متر ساخته شد و قسمت شمالی تراس به شکل دو طبقه ای طراحی شده بود، که از طریق پلکانی که هنوز هم گردشگران می توانند آثار آن را مشاهده کنند، به هم متصل می شد. 8 ستون در یک طرف و 13 ستون در قسمت دیگر قرار داشت که چهار ستون هم در مقابل آنها قرار می گرفت، در چنین فضایی یک محراب u شکل هم وجود داشت که امروزه در موزه ی ازمیر نگهداری می شود. این بنا در شهر باستانی افسوس روایت تاریخی دیگر از دوران امپراتوران روم است.

اما سرنوشت دومیتان هم مانند معبدش چیزی جز ویرانی در پی نداشت، این امپراتور مستبد که شکنجه و آزار و اذیت بسیاری به مسیحیان واردآورد. در نهایت توسط یکی از مقامات روم در کاخ اش ترور شد و این پایان دیگری برای حاکمی ظالم بود. با رسیدن خبر ترور دویتیان مردم به معبد او یورش بردند، کتیبه های منقش به نام او را به زمین کشیدند و تندیس آن امپراتور ظالم را شکستند. سر مجسمه ی دومیتیان امروزه در موزه ی افسوس شاهدی دیگر برای تاریخی پر داستان این شهر است.