تبریز کلسیون بی نظیری از تاریخ، فرهنگ و قومیت آذری در آمیخته با هویت ایران است ، این بهشت زیبا در قسمت شمال غربی ایران قرار دارد و به عنوان مرکز استان آذربایجان شرقی شناخته می شود، اما تبریز برای همیشه ی تاریخ، قلب آذربایجان به شمار می رود. این شهر در دوره های متمادی مرکز سیاسی و اقتصادی ایران بوده و به عنوان یکی از شهر های مهم ایران از جایگاه قابل توجهی برخوردار بوده و هست.
بازار تبریز را از هر کجا که شروع کنید، چنان دل فریب است که انگار پا در تاریخ می گذارید و در کنار خشت ها و طاق هایش مانند داستان های هزار و یک شب روایت گر داستان مردمان تبریز اند. معماری تبریز یکی از جذابیت های بی بدیل این مکان به شمار می رود و با توجه به وسعت و عظمت این بازار معماری آن بیشتر به چشم می آید.
گنبد های ضربی و آجری سقف راسته های بازار با ارتفاعی در حدود 5 تا 6 متر هوای بازار را باتوجه به شرایط جوی تبریز بسیار متبوع کرده است و روزنه های سقف ها هم باعث تهویه هوای راست ِها می شوند. معماری ایرانی چنان است که هنر را در کنار دیگر بخش های زندگی انسانی با شکوهی از شعور قرار می دهد.
معماری بازار تبریز و فضا های ایجاد شده در دالان ها، راسته ها، مساجد، مدارس و تیمچه ها، بازار را دیدنی تر و جذاب تر می کند. یکی دیگر از عناصر موجود در بازار تبریز که از بخش های و مشخصات معماری بازار های ایرانی به شمار می رود، چهارسوق های بازار تبریز است که با ویژه گی های معماری خاص توجه بیشتری را به خود جلب می کنند.
بازار بلورفروشان یا قیزبستی بازار ، یکی دیگر از بخش های بازار تبریز است که از قدمت بسیاری برخوردار است، این بازار در گذشته راسته ی فروش محصولات و وسایل شیشه ای بوده است و دارای تیمچه ، سرا ها و دالان های و راسته ی مشخصی است که می توان به تیمچه ی قندفروشان، مظفریه در این بازار اشاره کرد، دالان های حاج شیخ، میرزا محمد هم از دالان های معروف بازار بلورفروشان هستند.
در کنار این بازار ، بازار شیشه گرخانه قرارا دارد که امروزه راسته ی لوازم التحریر و لوازم آرایشی است، بازار حرم خانه نیز از جمله بازار های قدیمی بازار تبریز است، که در اواخر دوران زندیه شکل گرفته است. اما بدون شک، یکی از هویت های اصلی بازار تبریز دالان ها، تیمچه ها سرا و راسته های این بازار به شمار می رود ،که هر کدام با نام گذاری ممتایز و مشخص و دارای هویت های خاصی هستند.
بازار صادقیه بازار قالی فروشان و قالی های دست باف تبریز است که از قدیمی ترین و به نام ترین بخش های بازار تبریز محسوب می شوند. بازار کفاشان، بازار یمنی دوز (کفش های محلی که به یمنی دوز مشهور است) و بازار صفی از جمله بازار های و بخش های تجاری مشهور در بازار تبریز به شمار می روند. گردشگران در بازار تبریز هنر معماری را در کنار هنرمندان بسیاری چون فرش بافان، کفاشان، شیشه گر و دیگر صنایع موجود در این بازار خواهند دید با ما در سایت 2safar همراه باشید تا تبریز زیبا را بهتر بشناسیم.
در ادامه ی معرفی بازار بزرگ تبریز به راسته و تیمچه های این مکان تاریخی سر می زنیم، جای که مارکو پولوی معروف در گذر از جاده ابریشم از آن سخن گفته و دیگر سیاحان معروف جهان مانند ابن بطوطه، جاکسن، یاقون حموی ، ژان شاردن، جان کارت رایت، جملی کاردی هم از این بازار دیدن کردند و در سفرنامه هایشان هم روایت گر بخش هایی از این مکان تاریخی بودند. امروزه هم گردشگران می توانند از بخش های دیدنی و زیبای این مکان قدیمی و زیبا دیدن کنند.
همان طور که در معرفی دیگر شهرایران در 2safar گفتیم، بازار ها قلب اقتصادی، اجتماعی و موتور محرک شهر های به شمار می آیند و در شهرهای قدیمی بازار ها از نقش بسیاری پرنگ تری برخورد بوده اند و از این رو یکی از مهمترین جاذبه های گردشگری این شهر ها به شمار می روند.
اما داستان تبریز و بازار معروف شهر بیشتر از موتور محرک یک شهر است، تبریز بر سر جاده ابریشم قرار دارد و در روزگار قدیم این موقعیت جغرافیایی در کنار موقعیت فرهنگی و سیاسی ، جایگاه اقتصادی این شهر را بالاتر برد و این شهر و بازارش همواره یکی از مکان های اقتصادی و اجتماعی مهم در کل کشور بوده و هنوز هم از اعتبار و جایگاه بالایی برخوردار می باشد.
بازار تبریز به عنوان بزرگترین بازار مسقف و سر پوشیده جهان به طول یک کیلومتر مربع کشیده شده و حجم عظیمی از بخش های اقتصادی را در خود جای داده است. تبریز پیش از جدا شدن قفقاز طی قرار داد های گلستان و ترکمانچای نقش بسیار مهمی را در این منطقه بر عهده داشت و تعداد وسیعی از اقوام متنوع قفقاز در بازار این شهر مشغول بودند و بازار تبریز از نقش محوری برخوردار بود.
این بازار یکی از بازار های قدیمی و بسیار زیبایی است که با جاذبه های معماری و تاریخی اش گردشگران بسیاری را به سوی خود می کشاند. این بازار دارای 6500 حجره است که وسعت و عظمت آن را بیشتر نشان می دهد. در بازار تبریز در حدود 40 صنف و شغل مشغول به فعالیت هستند و گردشگران در بخش های مختلف بازار تبریز شاهد صنوف و مشاغل قدیمی و مدرن بسیاری خواهند بود.
راسته های بازار تبریز به عنوان یکی از عناصر اصلی بازار های سنتی شامل 20 راسته می باشد و 35 سرا هم در این بازار قرار دارد. در بازار تبریز 25 تیمچه و 11 دالان در کنار مساجد، مدرسه، کارونسرا و حمام بخش های مختلف و قدیمی بازار تبریز را تشکیل می دهند ، که در ادامه معرفی جاذبه های گردشگری شهر تبریز به صورت جزئی تر به آنها خواهیم پرداخت.
اما فضای سنتی و معماری ایرانی این بازار از جمله ویژگی های جذاب آن برای گردشگران به شمار می رود. بخش هایی که هر کدام موقعیت های بی نظیری را برای گردشگران فراهم می کند، این بازار یکی از امکان ثبت شده در یونسکو است و در فهرست آثار ملی ایران نیز قرار دارد. از این رو در ادامه مسیر با ما همراه باشید تا کلکسیونی از جذابه های گردشگری شهر تبریز را با هم مشاهده کنیم.
گشت و گذار در بازار تبریز گردشگران را با مشاغل و صنف های مختلفی آشنا می کند که هرکدام از آنها تاریخی ویژه و خاص دارند، که جزئی از کالا های اساسی و قدیمی بازار های ایرانی به شمار می روند، بازار تبریز با حال و هوایی سنتی و معماری زیبایش برای تمامی بازدید کنندگان تماشایی و زیباست.
بازار تبریز در مرکز شهر تبریز قرار گرفته است ، کاخ ولیعد نشین قجری تبریز در قسمت شرقی بازار قرار دارد، مسجد جامع تبریز در سمت مقابل آن یعنی در قسمت غربی است و بخش هایی از رود خانه میدان چایی هم در بخش هایی از بازار تبریز عبور می کند. بازار تبریز مانند شریان زنده ای به بخش های اصلی فرعی تقسیم می شود که به آن راسته های فرعی و اصلی می گویند. همان طور که در بازار اصفهان، تهران ، شیراز و کرمان گفتیم راسته ها به محل تردد مسقفی گفته می شود که حجره ها و مغازه های مختلفی در آن جای دارند.
در این راسته ها بازارچه هایی شکل گرفته که به نام های مختلف در غالب صنوف متعددی شناخته می شوند، یکی از این بازار چه ها، بازار امیر است. بازار امیر یکی از پر آوازه ترین بخش های بازار تبریز است و از آثار متعلق به دوران صفویه به شمار می رود، این بازار توسط فردی به نام میرزا محمدخان امیر نظام ساخت شده است، ایشان از نوادگان شیخ صفی الدین اردبیلی به شمار می رود ، که در دروان سلطنت شاه عباس کبیر به مقام امیر نظامی رسید.
در این بازار گردشگران شاهد کارونسرای امیر ( قسمت هایی هستند محل تخلیه و بار گذار اجناس ورودی و خروجی بازار به شمار می روند و حیاط باز به شمار می روند ، که در گذشته در این قسمت اجناس و بارها از روی چهار پایان تخلیه یا سوار می شدند) و تیمچه ی امیر( تیمچه ها به فضای های دارای گنبد با ظرافت های معماری از قبیل آجر کاری و کاشی گفته می شود که بر اساس معماری یک دوره ساخته می شوند و درب های ورودی بزرگ این بخش ها نیز ازجمله ویژگی های آنها محسوب می شوند، این قسمت ها معمولا چند طبقه هستند و دارالتجاره یا همان دفاتر تجاری و انبار تجار بر روی هم قرار می گیرند) نیز خواهند بود که از بخش های تاریخی و زیبای از بازار تبریز به شمار می روند.
بازار امیر از گذشته و به ویژه امروزه بازار طلا و جواهرات است و در حدود 90 درصد مغازه های این بازار را طلا فروشی های تشکیل می دهند. بازار طلا فروش ها هم به عنوان یکی از بازار های کلیدی ، از پرتردد ترین قسمت های بازار تبریز به شمار می رود.
گردشگران در بازار امیر علاوه بر درخشش و نورپردازی طلا فروشی، معماری سقف و ساختاری زیبای بازار سنتی یارانی را در بازار تبریز می بینند و شلوغی ازدحام این بازار هم اشتیاق بیشتری برای گردش در آن ایجاد می کند.
