معبد زئوس المپیا آتن یونان

معبد زئوس المپیا مقصد بعدی ما در معرفی جاذبه های گردشگری شهر آتن است، بنایی تاریخی، باشکوه و فوق العاده که روزگاری عظیم ترین معبد شهر آتن به شمار می رفت. این بنای باستانی در ضلع شمال شرقی آکروپولیس قرار دارد و بنایی که معماری و ساخت آن به دوریک است و ستون های دور این بنا در کنار ارتفاع و عظمت اش آن را به یکی از خاص ترین بنای های مذهبی عصر باستان بدل کرده است، پیش از آنکه به ساخت و ظرافت های معماری این بنا تاریخی بپردازیم، ابتدا به سراغ تاریخچه ی این بنای تاریخی می رویم.

معبد زئوس المپیا بنایی است که روند ساخت آن نزدیک به 7 قرن به طول انجامید، زمانی بسیار طولانی که رخ داد های تاریخی بسیاری را از سرگذراند. بر اساس آنچه که در متون تاریخی یونان باستان آمده است، معبد زئوس در خلال حکمرانی پسیستراتوس در آتن ساخته شد، پسیستراتوس ژنرالی نظامی بود که قدرت را بدست گرفت و در خلال سال های 627 تا 546 میلادی بر آتن حکومت راند، بسیاری بر این باورند که وی حاکمی مستند پیش از حکومت های دموکراسی آتنی بود. روند ساخت معبد ژئوس در قرن ششم پیش از میلاد آغاز شد ، اما مرگ پسیستراتوس و پسرش روند ساخت معبد متوقف شد. یکی از دلایل دشواری کار ستون های سنگین و بلند معبد است که در حدود 17.5 متر ارتفاع دارند. با این حال، در دوره های بعدی، اتمام این معبد دلایل مختلفی ادامه پیدا نکرد و بخش عمده ای از کار در دوران زمام داری آنتیوخوس چهارم ، اولین پادشاه سلوکی یونان، انجام شد که حدودا در سال های حکومت بر آتن یعنی 175 تا 164 پیش از میلاد صورت گرفت. اما این روند نیز با مرگ امپراتور به پایان رسید و برخی دیگر از امپراتوران یونان مانند آگوستوس نیز ساخت این معبد را از سر گرفتند ، اما این معبد به عنوان یک اثر ناتمام از عهد یونان باستان بر جای ماند تا اینکه با حضور هادریان در آتن، معبد زئوس نیز به بنایی تکمیل شده بدل شد.

در حدود سال 131 میلادی پوبلیوس آئلیوس ترایانوس هادریانوس امپراتور نامی روم به آتن آمد و در این سفر با دیدن این بنای عظیم و ناتمام از دوران یونان باستان آن را به نام خود به اتمام رساند. در کتاب های تاریخی از او به عنوان پنج امپراتور خوب روم یاد کرده اند، امپراتوری که در نقاط مختلف دنیا از جمله در آتن می توان نام نشان اش را مشاهده کرد. هادریانوس دستور تکمیل معبد زئوس المپیا را صادر کرد و در کنار این معبد بنا های دیگری نیز ساخته شد که بر اساس المان های معماری رومی ساخته شده اند، اما هادریان هویت بنای معبد زئوس را تغییر نداد و به واسطه ی علاقه به تمدن یونان باستان، این معبد یونانی به همان سبک تکمیل نمود.

البته در ورودی محوطه ی معبد زئوس طاق پیروزی یا همان طاق های هادریان را به یادگار بنا کرد. این معبد به عنوان یکی از آثار گردشگری آتن در دوره های مختلف تاریخی آسیب های جدی و جبران ناپذیری دید، اما همچنان شکوه باستانی و تاریخی اش را می توان در میان اندک ستون های برجای مانده اش مشاهده کرد. با ما در ادامه ی سفر همراه باشید، تا با معماری و هویت این بنای به یاد ماندی بیشتر آشنا شویم.

پیش از پرداختن به بنای باشکوه معبد زئوس المپیا، باید به اسم این بنای تاریخی توجه کنیم، این معبد به زئوس ، پادشاه خدایان و فرمانروای کوه المپ تعلق دارد و زئوس را می توان ژوپیتر رومی ها دانست، که به معنای درخشان است، اگر به خاطر داشته باشید در معرفی آثار فاخر موزه ی ملی باستان شناسی آتن به مجسمه ی معروف ژئوس در آنجا اشاره کردیم، البته باید به این نکته هم توجه داشته باشید که یونانی ها به زئوس اعتقاد بسیاری داشتند و مجسمه های بسیاری از زئوس در قلمرو یونان باستان یافت شده است. در میان مجسمه های و نقوش باستانی برجامانده از یونان، زئوس در شمایل مردی میان سال با محاسن (ریش دار) به تصویر کشیده شده ، که ابهت و شکوه را به نمایش می گذارد. سلاح معروف او آذرخش بوده و در تصاویر برجامانده ، زئوس را در حال پرتاب آذرخش ترسیم کرده اند. معبد زئوس المپیا هم یکی از معابد معروف و شاخص یونانی است که به نام او ساخته شده است.

معبد با شکوه زئوس المپیا، با فضای 250 در 130 متر مساحتی وسیع را در بر داشت، که توسط دیوار ها، ستون های منظم اثری بسیار باشکوه به شمار می رفت. ساختار کلی بنا به شکل درویک ساخته شده بود، یکی از مهمترین ویژگی های این بنا ستون های کوینتی است که ابهت بسیار زیادی را به بنا داده بودند، چرا که ستون های این معبد با ارتفاعی در حدود 17 متر و 1.7 قطر سازه ای غیر معمول در آن دوره به شمار می رفت، به همین خاطر، تکمیل این سازه بار ها و بارها به تعویق افتاد.همان طور که گفتیم، ستون های کورینتی معبد به دلیل سرستون های کاسه زنگی و پر تزئین اش یکی از بخش های زیبا این بنای باستانی به شمار می رود و در یونان باستان در ساخت معابد و زیارتگاه های مهم این ستون های را می ساختند. هنگامی که به نزدیکی معبد زئوس می رسید، 15 ستون این بنای باشکوه پیش روی شما قرار داردف اما روزگاری معبد زئوس را با 104 ستون عظیم و باشکوه می دیدند و 8 ردیف 20 ستونی معبد زئوس المپیا را به یکی از به بزرگترین معبد آتن بدل کرده بود. ستون های که تزئینات بسیار زیبای در سر ستون های آن بکار رفته بود در وسط ستون و معبد هم، پرستشگاه زئوس در فضایی در حدود 110 در 43 متر با سنگ مرمر قرار داشت و در درون این پرستشگاه هم مجسمه ی بزرگ ساخته شده از عاج و طلای زئوس وجود داشت، که توسط امپراتور هادریان به معبد هدیه داده شده بود، با این حال، امروزه از آن همه شکوه عظمت تنها 15 ستون برجا مانده است، و نه از تزئینات داخلی معبد خبری هست و نه از پرستشگاه و مجسمه ی زئوس.

این معبد در طول قرن های گذشته آسیب های فراوانی دید، که مهمترین آن در سال 1852 رخ داد و طی یک طوفان بسیاری از بخش های این معبد سقوط کرد و از میان رفت. با این وجود، این معبد زئوس المپیا همچنان اثری قابل توجه برای گردشگرانی که به آتن آمده اند تا در کنار لذت بردن از تمام لحاظات حضورشان در این شهر باستانی، می خواهند پا را از دیوار زمان بیرون بگذارند و یونان باستان را از دریچه ی آتن، پایتخت اش مشاهده کنند.