معبد دیگری در شهر آتن مقصد بعدی ما در معرفی جاذبه های گردشگری یونان است، بنایی باستانی، اثری فاخر و مکانی پرداستان، که امروزه به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری شهر آتن هر ساله گردشگران بسیاری را پذیراست و 2safar شما را به دیدن این بنای باستانی دعوت می کند.
اما پیش از پرداختن به این بنا و این معبد باستانی به سراغ هفائستوس می رویم، که هویت این بنای تاریخی به شمار می رود و ما آن را با نام معبد هفائستوس می شناسیم. هفائستوس نام یکی از اساطیر یونانی است، که با عنوان الهه ی صنعتگری، فلز، آتشفشان و آتش و تندیس گری شناخته می شود، بر اساس داستان های اساطیر یونانی این الهه ی یونانی، آهنگر خدایان کوه المپ بود و در تمامی یونان، بیشتر در میان آتنی ها محبوبیت داشت، اما در هر نقطه از یونان که صنعت گری پیشه ی اصلی و عمده ی آن سرزمین به شمار می رفت، هفائستوس مورد پرستش قرار می گرفت. با این وحود، اصلی ترین، بنای متعلق به این الهه ی یونانی را در آتن و نزدیکی آگورای باستانی آتن خواهید دید، به همین خاطر، گردشگران این شهر باستانی، می توانند معبد هفائستوس را در آتن از نزدیک ببینند، یکی از ویژگی های بارز این معبد و این سازه ی باستانی، سالم بودن بخش های عمده ی آن است که نسبت به بسیاری دیگر از بنا های باستانی موجود در آتن آسیب های انسانی و طبیعی کمتری دیده است.
معبد هفائستوس در سال 449 پیش از میلاد ساخته شد، بر اساس اطلاعات موجود، ایکتینوس یکی از معماران سرشناس آن روزگار این بنای زیبا و با شکوه را ساخت، اگر به خاطر داشته باشید، در معرفی جاذبه های گردشگری آتن و آشنایی با معبد پارتنون از این معمار برجسته ی یونانی نام بردیم و این معبد هم یکی دیگر از کار های شاخص این معمار مشهور به شمار می رود. این بنای تاریخی بر اساس المان های معماری کلاسیک یونانی ساخته شده و جرئیات پر تکرار و هنرمندانه ی این بنا یکی از ویژگی های بارز آن به شمار می رود. بسیاری از محققان بر این باورند که پیش از این بنای تاریخی بنای دیگری در محل احداث این معبد وجود داشته است که در حمله هخامنشیان به آتن در سال 480 پیش از میلاد از بین رفته و در سال 449 پیش از میلاد این بنای تاریخی در آتن ساخته شد، اما بر اساس کاوش های باستان شناسان این ادعا تکذیب شد و معبد هفائستوس دارای هیچ پیش زمینه ی تاریخی از سال 449 پیش از میلاد نبوده است، اما پس از ساخت آن به عنوان یکی از معابد آتنی تاریخ جدید در این بخش از آتن شکل گرفت و بخشی از هویت تاریخ آتن ، یونان باستان و بعد ها روم و مسیحیت شد.
با ما در ادامه این مسیر همراه باشید تا در کنار آشنایی با تاریخ و سرگذشت این بنای باستانی، با جاذبه های معماری و جزئیات زیبای این بنای تاریخی آشنا شویم و در بنایی دیگر و اثری دیگر شاهد فرهنگ و تاریخ شگفت انگیز و زیبای آتن باشیم.
مهمترین مشخصه ی معبد هفائستوس نظم دوریکی ستون های آن و معماری شاخص و باشکوه کلاسیک یونانی اش می باشد. هنگامی که گردشگران در مقابل این بنای فاخر قرار می گیرند، می توانند نمونه ی زیبایی از این شکل معماری باستانی را مشاهده کنند، معماری که طی سالیان متمادی کمترین آسیب را دیده و نسبت به دیگر بنا ها و معابد یونانی آتن سالم تر است. ستون های سنگی با شیار های منظم و دقیق به شکلی کاملا منظم، مهندسی شده و با احتساب نظم هندسی ساختاری زیبا را تشکیل داده است.
پلان کلی معبد مستطیل شکل بوده و در اندازه ی های 13.71 در 31 78 ساخته شده است. دور تا دور این بنای باستانی را ستون های دوریکی قطوری شکل می دهد که نمای بسیار زیبایی به بنا بخشیده و یکی از المان های معماری کلاسیک یونانی است، در ضلع شرقی و غربی معبد هفائستوس که قسمت های کوچک تر پلان مستطیلی هستند، در مجموعه 12 ستون قرار دارد، که به طور دقیق تر بایدگفت که در ضلع شرقی 6 ستون و در ضلع غربی 6 ستون دیگر قرار دارند. قسمت های بیشتر پلان معبد نیز هر کدام 13 ستون دارند که در مجموعه شامل بیست و شش ستون می شوند و این معبد با دارای بودن 38 ستون دوریکی نمای بسیار فاخری پیدا کرده است.
اما این تنها شامل ستون های بیرونی و اطراف بنا است، در درون معبد اتاقی جدا نیز ساخته شده که درست در وسط بنا قرار دارد و ستون های دیگری نیز با رعایت مهندسی سازه و حفظ نظم و شکل هندسی بنا ساخته شده است و سقف سنگی را معبد را نگه داشته اند. پیش تر نیز در معرفی این بنا گفته شد که سازه ی کل بنا در سال 449 پیش از میلاد ساخته شد یعنی روزگاری که یونان پس از جنگ های ویران گر با امپراتوری ایرانیان، تصمیم داشتند بسیاری از بنا های ویران شده در نبرد با ایرانیان را هرگز نوسازی نکنند، تا آن شکست ها فراموش نشوند، اما آکروپولیس و بسیاری دیگر از بنا مرمت شدند و معبد هفائستوس نیز نوید دهنده ی عصری جدیدی در یونان بود، اما نباید این نکته را نیز فراموش کرد که این معبد دوسال پس از پارتنون (پیش تر در معرفی جاذبه های گردشگری شهر آتن به معرفی معبد پارتنون پرداختیم و شما برای مطالعه ی آن مطلب می توانید به آرشیو سایت مراجعه کنید) ساخته شده است. یکی از نکات جالب در خصوص این بنا، عدم تخریب و ویرانی هیچ کدام از ستون های این معبد است که سقف این معبد نیز همچنان سرپاست.
یکی از ویژگی های بارز این معبد مانند بسیاری دیگر از معابد آتنی وجود مجسمه ها، سنگ نگاره ها و کتیبه های تاریخی است که به هنرمندی هرچه تمام تر ساخته شده اند، که در ادامه مسیر به این جزئیات هنری خواهیم پرداخت، البته باید به این نکته توجه داشت که این مجسمه ها و سنگ نگاره ها صرفا ارزش هنری ندارند، بلکه حاوی بسیاری از اطلاعات تاریخی و هویتی از آن دروان تاریخی می باشند. با در 2safar همراه بمانید تا در کنار نام بردن از بسیاری از این جزئیات هنری و معماری، لایه های از فرهنگ و هویت یونانی را بشناسیم.
در ادامه ی آشنایی با معبد هفائستوس برای بسیاری از گردشگران و مسافران شهر آتن سالم ماندن این بنای تاریخی بسیار جالب است، این در حالی است که بسیاری از بنا های تاریخی ، به خصوص معابد در دوران تسلط امپراتوری روم بیزانسی که به مسیحیت گروید، بیشتر شد و سپس حضور ترکان مسلمان عثمانی هم به بخش های مختلفی از بافت تاریخی و باستانی آتن ضربه های جبران ناپذیری وارد آورد به نحوی که بسیاری از بنا های این شهر را از نوساختند و بر اساس اطلاعات تاریخی دوباره سامانی به این شهر باستانی بخشیدند، اما معبد هفائستوس از جمله بنا های تاریخی است، که تنها 2 سال پس از پارتنون تاریخی آتن ساخته شده اما بسیار کم دچار آسیب شد و این عامل جذابیت های بیشتری را برای این مکان ایجاد کند، چرا که گردشگران و مسافران آتن با بنایی سالم تر از بقیه رو به رو هستند، بنایی که یکی از پر تکرار ترین سبک های باستانی را نیز در معرض دید گردشگران قرار می دهد.
بر اساس روایت های تاریخی و اطلاعات موجود در خصوص این بنای تاریخی، با روی کار آمدن رومی ها، آتن و بنا ها و معابد تاریخی اش مانند گنجینه های ارزشمند به این امپراتوری رسیدند و از آن طرف، رومی ها هم شیفته و دل باخته ی فرهنگ و تمدن یونان باستان بودند و به نوعی خود را ادامه دهنده ی آن خط سیر تاریخی می دانستند، به همین خاطر اجزای رومی نیز در کنار اجزای یونانی این بنا هم قرار گرفت، یکی از این بنا ها، معبد هفائستوس بود، که در کنار مجسمه های زیبای یونانی و باستانی اش، شاهد حضور کم رنگ المان ها و عناصر هویتی رومی شد، معبد هفائستوس از آن معابد پر مجسمه بود که برخی از آنها از میان درفتند و برخی دیگر نیز امروزه در موزه ی آکروپولیس نگهداری می شوند. هر چند بر روی دیوار های سنگی این معبد همچنان می توان نمونه های تماشایی، دلنشین، هنرمندانه و فاخر سنگ نگاره های یونانی را مشاهده کرد، آثاری که بسیار جذاب و دلنشین هستند.
اما با رسمی شدن مسیحیت به عنوان دیدن اصلی و رسمی امپراتوری بیزانس، آتن با دوران دیگری روبه رو شد، دورانی که فرهنگ و تمدنی یونانی دیگر مقبولیت و جذابیت قبل را نداشت و معابد بسیاری برای همیشه بسته شدند و محدودیت های بیشتری در راه بود. در حدود سال 700 پس از میلاد، این معبد یعنی معبد هفائستوس به یک کلیسای مسیحی تبدیل شدف مجسمه های برداشته شدند و این مکان به یک کلیسای ارتدوکس بدل شد، کلیسایی که تا قرن نوزدهم به یکی از المان های مذهبی شهر بدل شدند و دیگر نه از معبد خبری بود نه از هفائستوس و بر همین اساس نام این مکان نیز تغیر کرد و به عنوان سنت جورج اکاماتس (Saint George "Akamates) شناخته شد نامی که بعد ها با اسم آکاماتوس نیز ادا می شد که برخی بر این باورند که برگرفته از نام مایکل آکومیناتوس است، که اولین مراسم مذهبی را در این مکان اجرا کرد. با این حال، در دوران تسلط بیزانسی های مسیحی کلیسای سنت جورج اکاماتس یکی از کلیسا های آتن شد و در دوران عثمانی هم همان هویت مسیحی اش را حفظ کرد و آخرین مراسم مذهبی نیز در قرن نوزدهم و در حدود سال 1833 در این مکان باستانی برگزار گردید، به همین دلیل، این مکان باستانی یکی از سالم ترین بنا های باستانی آتن شد و در طی سالیان متمادی مورد مراقب و نگهداری قرار می گرفت.
