این بار در گشت و گذارمان در آتن به سراغ یکی از موزه های فرهنگی این شهر می رویم، موزه ای که گردشگران را بهتر به فرهنگ یونان نزدیک کی کند و آشنایی بیشتری با مردمان این سرزمین کهن و تاریخی ایجاد می نماید. برای دیدن این موزه باید به محله ی Pláka بروید، Pláka یکی از محله های قدیمی آتن به شمار می رود، که در دامنه ی شمالی و شرقی آکروپولیس قرار گرفته است و گردشگران در این محله در خیابان اصلی آن یعنی لابیرینتین labyrinthine می توانند خانه های قدیمی شهر آتن با معماری هایی با المان های نئو کلاسیک را مشاهده کنند، این موزه بهترین بهانه برای رفتن به این محله ی قدیمی است، محله ای به دلیل همسایگی اش با آکروپولیس و دیگر مکان های باستانی شهر آن را، همسایه خدایان می نامند.
اما در پالاکا، موزه ای قدیمی در یکی از خانه های زیبا و تاریخی این منطقه قرار دارد که به موزه ی ابزار موسیقی فولکولر یا همان موسیقی بومی یونان مشهور است. در ابتدا به بنای تاریخی که میزبان موزه است خواهیم پرداخت و سپس با موزه و بخش های مختلف آن آشنا خواهیم شد. ساختمان موزه ی کنونی، خانه ی جورجیوس لاسانیس بوده که یکی از شخصیت های سیاسی و معروف یونان به شمار می رود، لاسانیس از چهره ی شناخته شده ی یونان در خلال جنگ استلال در دهه ی 1820 تا 1830 میلادی بوده است. جورجیس لاسانیس از فعالین سیاسی خواستار استقلال بود که رد سال 1813 به دستور حاکم عثمانی آتن ، علی پاشا از یونان تبعید می شود، اما تلاش هایش را برای جنبش استقلال یونان رها نمی کند، او یکی از شخصیت های شناخته شده ی دوران استقلال یونان بود و پس از خروج عثمانی ها و استقلال یونان به عنوان وزیر جنگ در خدمت دولت یونان بود و در نهایت در سال 1870 در آتن در گذشت. عمارت لاسانیس به عنوان یکی از خانه های تاریخی شهر آتن در محله ای قدیمی شناخته شده بود که در ساخت این بنا با توجه به سادگی بنا در قسمت های بیرونی خانه، از المان های معماری سبک نئو کلاسیک استفاده شده که بیشتر در قسمت های داخلی خانه مشهود است و سادگی نمای بیرونی دور از تزئینات پر تکرار می باشد، اما با وجود همان ظاهر ساده، می توان المان های ساختاری سبک نئو کلاسیک را در آن مشاهده کرد. خطوط ساده و عناصری مانند تقارن و هماهنگی اجزای سازنده ی این بنای تاریخی هستند که جزء المان های اصلی معماری نئوکلاسیک می باشند. این شکل از معماری در آن دوره ی تاریخی یعنی در خلال قرن نوزدهم به شدت در یونان رایج بود. در کنار عمارت هم باغ کوچک و زیبایی قرار دارد که از دیگر اجزای تشکیل دهنده ی هویت معماری این خانه محسوب می شود.
لاسانیس شامل دو طبقه و یک زیر زمین می باشدکه امروزه به عنوان موزه ی ابزار آلان موسیقی یونانی مورد استفاده قرار می گیرد، البته این عمارت برای میزبانی از موزه مورد مرمت و بازسازی قر ار گرفت و امروزه گردشگران عمارت لاسانیس را در نزدیک ترین فرم ظاهری به دوران اوج و شکوفایی اش مشاهده می نمایند.
در ادامه آشنایی با موزه ی سازهای موسقی فولکولر یونانی، به بخش های مختلف این موزه خواهیم پرداخت. در واقع این موزه، مرکزی برای حفظ موسیقی بومی یونانی نیز به شمار می آید و گردشگران و بازدیدکنندگان این موزه، می تواند در کنار دیدن بخش های مختلف این موزه در ساختمان تاریخی و زیبا لاسانیس، انواع موسیقی ها آوا ها و نت های مختلف موسیقیایی بومی و فولکولر یونانی را بشنوند و صدای بسیاری از ساز های موجود در این موزه را نیز در کنار دیدن آنها شنیدار باشند.
این موزه ی بالغ بر 1200 ساز موسیقی یونانی را در معرض دید بازدید کنندگان قرار می دهد و به عنوان یک مرکز حفظ آثار فرهنگی دارای نقش کلیدی و مهمی در هویت فرهنگی و هنری بومی یونان ایفا می کند. پیش از پرداختن و آشنایی با انواع مختلف این ساز ها، باید بدانید که ساز تنها جنبه زیبا شناختی و آوایی ندارد و یک ابازر تزئینی برای ایجاد موسیقی به شمار نمی رود، بلکه یک ساز و یک آلت موسیقی برگرفته از المان های فرهنگی، تاریخی، هویتی و اجتماعی بخشی از مردم است و که بسیاری از آنها ریشه در تاریخ هویتی برخی از اقوام دارند و بسیاری از المان های هویتی یک قوم را همراهی می کنند و حتی ایجاد می نمایند، از این رو، گردشگرانی که به این موزه قدم می گذارند، با مجموعه ی فوق العاده مهم رو به رو هستند، مجموعه ای که از نظر فرهنگی، هنری و مهمتر از همه هویتی ، برای بسیاری از یونانی ها دارای اهمیت است و شاید به توان گفت ، آنها بسیاری از رشته های هویتی خود را در این موزه نگاه می کنند، چرا در دنیای امروز المان های فرهنگی خرده فرهنگ ها و اقلیت های قومی به کم توجهی و استقبال بسیار کم رو به رو هستند و این مسئله خطر انقراض آنها جدی تر می کند، به همین خاطر، این موزه، نقش مهمی را در هویت فرهنگی و هنری موسیقی یونانی داراست.
هنگامی که در مقابل ساختمان زیبای لاسانیس قرار می گیرد و وارد آن می شوید، در کنار جذابیت های بصری بنای موزه که پیش روی شماست، نمایشگاه های دائمی ساز ها جلو گری بیشتری می کنند و پس از مدتی تنها ساز ها را می بینید و شاید برای بسیاری هویت معماری بنا محو می شود. این موزه که در سه طبقه سامان داده شده است، دارای چهار بخش است، که هر بخش از آن بر اساس قوم شناسی تعیین شده و و مربوط به یک گروه آلات موسیقی است. نکته جالب در خصوص این موزه، وجود، نمایشگری است که اطلاعات مفید و لازم در خصوص آن ابزار موسیقیایی را به زبان یونانی و انگلیسی در اختیار گردشگران و بازدید کنندگان می گذارد و مهمتر اینکه گردشگران می توانند با استفاده از هدفون هایی که در آنجا گذاشته شده، آوا و صدای مرتبط با آن ساز را بشنوند. این کار به گردشگران امکان می دهد، که در حین نگاه کردن به ساز و خواندن اطلاعات در خصوص آن، درک بهتر، دقیق و ملموس تری نسبت به این ساز داشته باشند و در واقع، لذت شنیدنش موسیقی اش را بفهمند.
در ادامه ی آشنایی با موزه ی ساز های فولکولر و بومی یونانی می خواهیم بیشتر از این موزه، بخش های و اهداف آن بدانیم، از همین رو با 2safar همراه شده و با این موزه بیشتر آشنا شوید. هدف اصلی این موزه را نمی توان صرفا نشان دادن انواع مختلف ساز های یونانی دانست، چرا که خود ذاین بخش از موزه که طرفداران بسیاری را به سوی خود می کشاند، بخشی از هدف کلی موزه به شمار می آید و این هدف را می توان حفط میراث سنتی و فرهنگی و اشاعه و گسترش آن از طریق افزایش فعالیت های مختلف دانست، فعالیت هایی که اقشار مختلفی از افراد را هدف قرار داده و تنها به دنبال جذب علاقه مندان این نوع موسیقی نیست و قصد دارد، از میان نسل جوان نیز افراد را به سوی این نوع از موسیقی بکشاند، به همین خاطر در کنار بخش موزه و نمایشگاه دائمی موزه یم توان برنامه های آموزشی را به صورت موازی دنبال کرد و گردشگران هم می توانن در برخی از این فرایند قرار گیرند.
یکی از قسمت های جذاب برای گردشگران بخش سخنرانی های روزانه است، بخشی هنرمندان، کارشناسان و متخصصین این حوزه ی هنری به سخنرانی می پردازند و گردشگران و بازدید کنندگان به شکلی تخصصی تر می توانند با جنبه های فرهنگی و هنری این بخش از فرهنگ یونان آشنا شوند. در همین قسمت، بخشی وجود دارد، با عنوان بگذارید ما با ساز های فولکولر آشنا شویم، که کودکان و بچه های هدف خود قرار می دهد و دنبال افزایش جذابیت های این شکل از موسیقی در آنهاست. در همین بخش فعالیت هایی هم برای جذاب نسل جوان به موسیقی سنتی و فولکولر یونانی دارد، یکسری سخنرانی ها، تبلیغات و آشنایی سازی های آموزشی را تحت عنوان، آغاز تاریخ با صدای فلوت، برگزار می کند، که دیدن این قسمت از موزه را جذاب تر خواهد کرد.
یکی از بخش های دیدنی این موزه کتابخانه ی آن است، کتابخانه ای که علاقه مندان به این بخش از هنر و فرهنگی بومی و سنتی یونان را به سوی خود می کشاند و در ادامه در دوره های زمانی مختلف، آشنایی و آموزش عملی با سازی های بومی و فولکولر آموزش داده می شود، بخشی از علاقه مندان بسیاری دارد. در واقع موزه ی ساز های یونانی، در تلاش برای حفظ میراث های فرهنگی و هنری موسیقیایی یونانی است که در دوران معاصر با بی توجهی های بسیرا رو به رو بوده و استفاده از برخی از ساز های سنتی عملا به دست فراموشی سپرده می شود. موسیقی بخش مهمی از حافظه ی تاریخی یک ملت به شمار می آید، حافظه ای در دنیای معاصر، بیشتر از پیش در معرض خطر قرار دارند، موسیقیایی های جدید با قدرت رسانه ای و مالی بالا بیش زا تمام هجوم های کشور های همسایه و دشمن، در گذشته می توان المان های فرهنگی و هنری را به خطر بیندازد، از همین رو، این موزه ساده و کوچک نقش بسیار و مهمی را در فرهنگ و هنر یونانی ایفا می کند.
به همین خاطر، برای گردشگرانی که می خواهند به بطن فرهنگ یونان راه پیدا کنند و این کشور تاریخی را بهتر بشناسند، موسیقی و هنر این سرزمین بهترین دروازه ی ورود آنها خواهد بود و این موزه هم یکی از مکان تماشایی پیش روی گردشگران محسوب می شود.
در ادامه ی آشنایی با بخش های مختلف موزه ی ساز های موسیقی یونانی ، شما را با ساز های معروف این موزه آشنا می کنیم، ساز هایی که هر کدام بخشی از موسیقی فولکولر و سنتی یونان را در بر می گیرند و گردشگران می توانند در غرفه های این موزه، می توانید صدای این ساز ها را نیز بشونید.
یکی از مشهور ترین سازهای یونانی، که بخش های مهمی از موسیقی این کشور را در بر می گیرد، سازی با نام The lyre لیر است که ما آن را با نام چنگ نیز می شناسیم، این ساز، از پر کابرد ترین ساز های موسیقیایی در فرهنگ و تمدن و یونانی است ، که قدمت آن به دوران یونان باستان می رسد. البته به لحاظ تخصصی با چنگ تفاوت هایی دارد که در اندازه و ساختار آن است اما به طوری کلی شبهات زیادی به ساز چنگ دارد. در برخی از متون از لیر با نام شلیاق و چنگ رومی هم نام برده اند و در اساطیر یونان باستان، این ساز را به هرمس نسبت می دهند، بر اساس باور های باستانی و اساطیری یونانی، لیر در ابتدا 3 سیم داشت و آپولون از مهمترین خدایان المپ نشین یونانی آن را می نواخت، اما هرمس، پیام رسان المپ نشینان، یک لیر با 7 سیم را به آپولون داد و با نواختن لیر 7 سیم، تمام خدایان کوه المپ مدهوش شدند. برخی دیگر از اسطوره های یونانی نیز در نواختن این ساز باستانی دارای تبحر بوده اند. نکته جالب توجه این است، که به دلیل محبوبیت این ساز در نزد یونانی ها، در علم نجوم هم ستاره شناسان یونانی نام یکی از صورت های فلکی را با نام لیرا یا شلیاق می شناسند.
همان طور که گفتیم و شما می توانید نمونه های از این ساز باستانی را در موزه ی ساز های یونانی مشاهده کننده، شباهت بسیاری به چنگ دارد و از اهمین رو، یکی از ساز های زهی به شمار می آید و در میان ساز های زهی هم به صورت زخمه ای نواخته می شود. از قدیمی ترین آثار باستانی که در آن ساز لیر را به نمایش در آمده می توان به سنگ نگاره های جزیره کرت اشاره کرد که بر اساس پژوهش های باستانی قدمت آن در حدود 1400 سال پیش از میلاد مسیح است. از همین رو، این ساز قدیمی را می توان به عنوان یکی از ساز ها مهم تمدن یونانی دانست که حتی بخشی هویت آن ها نیز به شمار می آید.
در بسیاری از نقوش باستانی و تاریخی یونان در موزه ها و بنا های مختلف، نوازندگان زن و مردی را خواهید دید، سازی با سیم های موازی را روی پای خود گذاشته اند و با دست در حال نواختن هستند، آن سازها به طور لیرهای باستانی یونانی می باشند هرچند تفاوت های اساسی با چنگ دارد اما این تفاوت ها را پس از دیدن آنها از نزدیک و شنیدن آوای یشان متوجه خواهید شد و به همین خاطر موزه ی ساز های موسیقی یونانی برای گردشگران این امکان را فراهم می کند که در فضایی آرام و در کنار دیدن ساز های مختلف و متعدد لیر، صدای آن را بشنوند و درکی بهتر و دقیق تر از این ساز باستانی داشته باشند.
در ادامه ی گشت و گذار در میان غرفه های نمایشگاه اصلی و دائمی موزه ی سازهای موسیقی فولکولر یونانی، با ساز های بومی و محلی نواحی مختلفی از کشور یونان رو به رو هستید، ساز هایی که امروزه هم در ساخت موسیقی و آهنگ های مختلف و ملی و بومی یونانی مورد استفاده قرار می گیرند و یا برای نواختن آهنگ های قدیمی به کار می آیند. یکی از این سازها، نوعی فلوت است، که بسیاری از آهنگ های بومی و فولکولر نواحی مختلف یونان را با آن نواخته اند و در موزه ی ساز های موسیقی یونانی هم گردشگران می توانند، انواع مختلفی از این ساز را ببینند. در بسیاری از انواع مختلف این ساز 7 سوراخ وجود دارد که به طور معمول می توان آن را مشخصه های معمول این ساز دانست.
اما یکی از قدیمی ترین و مشهور ترین سازهای که در میان ساز های موسیقی فولکولر یونانی قرار دارد، ساز تامبورین است، سازی که یکی از آلت های موسیقیایی معروف در نواحی باستانی مختلفی از دنیاست و در خانواده ساز های کوبه ای قرار می گیرد. بر اساس مطالعات تاریخی ریشه های باستانی این ساز به دوران مصر باستان باز می گردد، جایی که در مراسم های مذهبی و آئین های مختلف تمدن مصر بکار می رفته و از آن تمدن باستانی به جزایر یونانی راه پیدا می کند و به عنوان یکی از ساز های مهم در موسیقی فولکور ، بومی یونان و جزایر متعدد اش مورد استفاده قرار می گیرد. بسیاری بر این باورند که ریشه ی اسم این ساز را می توان در کلمه طبل نیز پیدا کرد با این حال، در موزه ی ساز های موسیقی فولکور و محبوب یونانی گردشگران می توانند نمونه های جذاب و زیبایی از این ساز باستانی را مشاهده کنند.
در واقع ساز ها، بیان گر بخش های مختلف از اشتراکات فرهنگی و تاریخی هستند و با وجود آوا های متفاوتی که خلق می کنند، نقش پررنگی در فرهنگ تمدن های خود باقی می گذارند. این ساز هم به عنوان یکی از ساز های تاریخی در فرهنگ یونان دارای اهمیت بسیاری است. یکی از ویژگی های این ساز، چفت های فلزی به نام زیلز zills است که بخشی از هویت این ساز به شمار می آید. این ساز در طول تاریخ با شکل های مختلفی ساخته می شده که متداول ترین شکل آن دایره ای است، نکته جالب تر این که، این ساز فرهنگ، هنر و تاریخی این سرزمین کهن را به دیگر سرزمین های قدیمی جهان گره می زند، نمونه های مشابهی از ساز تامبورین را می توان در موسیقی فارسی، سامبا، موسیقی محلی ترکی، موسیقی فولکولر ایتالیایی، موسیقی های مذهبی و موسیقی راک مشاهده کنید و نمونه های قدیمی این در موسیقی فولکولر یونانی را هم می توان در این موزه ی جذاب شاهد باشید، همان طور که پیش تر هم گفتیم، یکی از امکانات این موزه قرار داشتن صدای این ساز ها در کنار آنها، به صورت ضیط شده است و از این لحاظ با داشتن این پیش زمینه ی تاریخی و دیدن آن از نزدیک، شنیدن صدایش هم لذت بیشتری خواهد داشت و لحظه های فراموش نشدنی را پیش رو دارید.
در ادامه بازدید از موزه ی ساز های فولکولر یونانی می خواهیم اطلاعات مختصری در خصوص ساز های موجود در این موزه به شما بدهیم البته باید به این نکته اشاره کنیم، که اطلاعات کوتاهی در خصوص تمامی ساز های موجود در موزه در کنار آنها وجود دارد، که البته ما با توجه به فرصت بیشتر مجال بیشتری برای توضیح در خصوص این ساز ها داریم.
لاوتو The laouto نام سازی است که در مناطق مختلف کشور یونان از محبوبیت بالایی برخوردار استبه لحاظ ساختار شکلی بخشی از خانواده ی ساز لوت است، این خانواده شامل ساز هایی می شوند که به پشت خمیده است و با مضراب چوبی نواخته می شوند. این دسته از ساز ها را هم می توان به ساز های زهی نیز نسبت داد. در کشور قبرس هم این ساز بخشی از فرهنگ و هنر تاریخی شان محسوب می شود و به لحاظ ظاهری در نواحی شرقی به ساز عود شباهت بسیاری دارد. نکته ی جالب در خصوص این ساز، وجود ساز هایی با نام های متفاوت در آلبانی و رومانی است، با همان ساختار و شکل ظاهری این The laouto ها در یونان دارند. نکته ای که نشان دهنده ی بی مرز بودن هنر و المان های فرهنگی است که خود را از میان تفاوت های انسانی عبور می دهد و در بخش های مختلفی از جهان هنر می آفریند. به طور معمول این ساز را با چوب صنوبر و سرو می سازند، کارکرد سیم ها، فواصل مشخص این ساز نیز جز جزئیات تخصصی است که علاقه مندان به این نوع ساز پیگیر آن خواهند بود. صدای این ساز را هم مانند دیگر ساز های این موزه به راحتی می توانید بشنوید و ظرافت های هنرمندانه ی آن را در نوا های مختلف در فضای مجزای پیگیری کنید.
اما بوزوکی مشهور از Laouto است و از قرن بیستم به عنوان ساز ملی یونانی ها در سطح جهان معرفی شده است. دسته این ساز نسبت به Laouto و دیگر ساز های لوت بلند تر است هرچند تفاوت های هم در تعداد پرده و اندازه ی دستان های آنها وجود دارد بسیاری موسیقی های شاخص یونانی را با این ساز نواخته اند و به نوعی ریشه در هویت ملی این ساز دارد، هرچند بسیاری بر این باورند که ساز یک ساز اصلی یونانی نیست و از قرن نوزدهم در یونان رایج شده و نسبت اش بیشتر ترکی است، اما به واقع این ساز یکی از عناصر غیر قابل انکار فرهنگ و هنر یونانی است و بدور از تعصبات کور تاریخی باید بوزوکی را سازی یونانی دانست سازی جذاب که آوای دلنشین اش، بر آمده از فرهنگی غنی و تمدنی تاریخی است.
ساز های بوزوکی با کاسه ی صدایی گلابی شکل و جذاب شان، تصویری زیبا از ساز های موسیقی به شمار می روند دسته ای باریک با پرده ها و دستان های مشخص هم شکل کارکرد آن را بیشتر نشان می دهند و سیم های این ساز هم به مضراب و ناخون انگشت ضده می شوند. شما در موزه ی ساز های موسیقی یونانی با تعداد زیادی از ساز ها رو به رو هستید، سازهایی فراموش شده و کمتر شنیده شده اما بسیاری از این ساز ها و صدا ها را بار ها در موقعیت های مختلف در می توانید بشونید و این موزه می تواند سرآغازی برای علاقه مندی به ساز ها و صدا هایی تازه باشد و یا می تواندخاطرات زیبای شما از این ساز ها و صدا هایشان را تداعی نماید.
بسیاری از ساز های این موزه را می توان در چند دسته ی کلی تقسیم کرد و به راحتی از کنار آنها گذشت، اما وقتی پای هر غرفه و مقابل ساز ها زمان کوتاهی را بگذرانید، و یا حتی بدون دقت کردن به شکل و تفاوت های ظاهری میان ساز های مختلف، برای لذت بردن از موسیقی و گذر لذت بخش تر زمان در موزه ی ساز های موسیقی فولکولر یونانی هدفون تعبیه شده در کنار غرفه های بردارید و به آهنگ ساز ها گوش دهید، با شنیدن هر کدام صدا ها نگاه تان به سمت نوشته های کوتاه در خصوص سازها جلب می شود و شاید برای بسیاری از گردشگران این تجربه تکرار شده باشد که پس از شنیدن ساز ها و خواندن اطلاعات مختصر کنار ساز ها، تمایل بیشتری برای دانستن در مورد این ساز های خواهند داشت، از همین رو، با ما همراه باشید و این موزه و ساز های تماشایی اش را بهتر بشناسید.
Souravli سازی بومی دیگری است که در موزه می توانید، ظاهر و صدای آن را ببینید و بشونید، سازی از خانواده ی فلوت ها، که بومیان یونانی آن را از نیشکر یا چوب می ساختند و به عنوان یکی از ساز ها بومی یونانی در جزیره های دریای اژه طرفداران بسیاری دارد. این ساز از آن دست ساز هایی است که موزه در تلاش برای حفظ آن برآمده و به عنوانی یکی از میراث های بومی و فوکلور یونانی مورد توجه قرار دارد.
اما یکی از ساز های معروف در این موزه که در بسیاری از مناطق تاریخی و باستانی در نواحی آسیا نیز می توان نمونه هایی از این ساز را مشاهده کرد، زرونا zurna است که در ایران و نواحی آسیایی آن را با نام سورنا می شناسند. این ساز یکی از ساز های بادی شناخته شده در دوران باستان است که در زبان های ترکی، ارمنی، فارسی با نام های مختلفی شناخته می شود اما متداول ترین نام ها برای این ساز، سورنا و زورنا است که البته در تمدن باستانی و فرهنگی ایرانی به کرات این ساز ها خواهید دید و به عنوان یکی از عناصر موسیقایی باستانی و تاریخی تمدن ایرانی معرفی می شود. اما این به معنای یونانی نبودن این ساز نیست، ریشه و تعلق این ساز در این جا اهمیت چندانی ندارد، بلکه گستره فرهنگی و تمدن های باستانی را بیشتر نشان می دهد، درست جایی که تمدن هایی باستانی در میان دشمنی ها و نزاع های تاریخی، بسیاری از المان های فرهنگی یکدیگر را داد و ستد کردند، حتی ترکان عثمانی از این داد و ستد های ناپیدا و بسیار مهم نیز بی بهر نبوده اند. سازی که می توان آن را به عنوان یک ساز در آسیای غربی، آسیای مرکزی و آناتولی و شمال آفریقا دیدن که باز گو کننده ی فرهنگ، تاریخی و تمدن این نواحی است.
معمولا این ساز را با چوب درخت زردآلو و آلو می سازند و اما درست در کنار تمام اشتراکات این مناطق، نوع های گوناگون این ساز ، تنوع فرهنگی و تاریخی این تمدن ها را بر روی ساز نشان می دهد. در بخی مناطق دسته ی یا ساز بلند تر است و در یک ناحیه دیگر شیپوری ساز بزرگ تر ساخته شده اما هر کدام از این ساز را باید سورنا یا همان زورنا نامید. این ساز بخش مهمی از فرهنگ جشن ها و سوگ های یونانی ها را در کنار طبل زن ها شکل می داده و درست در همین دو نکته با بسیاری از مناطق آسیایی دارای اشتراک است، شاید اگر به صدای این ساز گوش دهید و نوای آن را در موزه ی ساز های موسیقی یونانی بشنوید، احساس غریبگی سفر به شهری دیگر را برای لحظاتی نداشته باشید.
در ادامه کشت و گذار و دیدن و شنیدن ساز های مختلف و متنوع موسیقی فولکولر یونانی به سازی به نام کریتن لیرا می رسیم، این ساز در خانواده ساز های زهی قرار دارد و پیشینه ی تاریخی این ساز را باید در جزایر دریای آژه دنبال کرد، جایی میان کرت که در این جزیره به عنوان یکی از مهمترین ساز های سنتی شتان شناخته می شود. بر اساس اطلاعات موجود در خصوص این ساز، در خلال حکمرانی امپراتوری بیزانس این ساز به شدت در یونان و، کرت و جزایر دیگر دریای اژه محبوب بود و بسیاری از آوا ها و سنت های فرهنگ و اجتماعی شان در کنار این ساز نشو و نما می گرفت. در دوران قرون وسطا هم کریتن لیرا همچنان بخشی از حیات فرهنگی، هنری و اجتماعی یونانی ها و در این برهه ی تاریخی به دیگر مناطق اروپا نیز راه یافت و از محبوبیت بالایی برخورد بود، اقبال عمومی در نواحی مختلف اروپا به این ساز یونانی در آن دوره ی تاریخی باعث شده که امروزه این ساز را الگو، الهام و یا پدر بسیاری از ساز این چنین در اروپا بدانند.
نوازنده ی این ساز برای نواختن و بازی زه بر روی سیم های این ساز باید بر روی این ساز خم شود و ساز در مقابل نوازنده قرار می گیرد، تا حدودی شباهت هایی با ساز کمانچه در ایران دارد. البته بسیاری از کارشناسان موسیقی این ساز را مقدمه ای برای خلق و ویلون می دانند، البته ساز هایی شبیه به کریتن لیرا همچنان در بلغارستان و ایتالیا مورد استفاده قرار دارند و با تفاوت های در شکل با اسم های مختلفی بخشی از فرهنگ آن کشور ها محسوب می شوند. نکته قابل توجه در خصوص این ساز، تنوع در شکل آن است که باعث تفاوت هایی در صدا های آن ها هم می شود، به همین خاطر برخی آنها را با نام هایی مانند لیرای بیزانسی و یونانی جدا می کنند. اما برای گردشگرانی که به موزه ی ساز های موسیقی یونانی قدم گذاشته اند فرصت مقایسه صدا ها و شکل های این ساز فراهم است. با این حال، دیرینگی، فرهنگ و تمدن یونانی و دیگر مناطق همجوارش مهمترین بخش موزه است، که شما در پایان این موزه بیشتر متوجه آن خواهید شد.
از جمله ساز های باقی مانده در موزه که شما را با آن ها آشنا می کنیم، باید به ساز توبلکی toubeleki اشاره کنیم، سازی یکی از طبل های سنتی یونانی به شمار می آید و از فلز ساخته شده است و قسمت انتهایی آن باز می باشد و بالای آن را هم با پوست پوشانده اند. این ساز بیشتر سازی ریتمیک است و بخشی از فرهنگ عامیانه مردم یونان در دوره های تاریخی بوده است و یکی از نمود های تلاش این موزه برای حفظ فرهنگ و هنر گذشته یونان محسوب می شود.
ما در مسیر بازدید از این موزه ی تماشایی بخش های مختلف آن را برای شما معرفی کردیم و در این میان با ساز های مختلف آشنا شدیم، که البته گردشگران این موزه توانستند صدای این ساز ها را هم بشوند، در واقع این موزه، مهمترین کارکردش حفظ، نگهداری و آموزش این ساز ها، هنرشان و تاریخ شان است که همگی این ها لایه های زیرین تمدنی تاریخی را به ما نشان می دهند و بهترین نماینده برای تمدن ، هنر و فرهنگ یونانی خواهند بود.
