آتشکده ی چهارطاقی دره شهر ایلام

جاذبه های گردشگری ایران - آتشکده ی چهارطاقی دره شهر ایلام

دره شهر، مکان عجیبی است، شهری که باید به آرامی قدمی برداشت و محکم بر زمین گذاشت، زمینی که در بخش ها و گوشه های مختلف آن آثار و بقایای بسیاری از دوران درخشان تاریخ ایران را به نمایش می گذارد، شهری برآمده از دل تاریخ، شهری که بقایا دوران ساسانیان پر رنگ تر از هر دوره ی تاریخی دیگر در این جا یافت می شود. این بار در معرفی جاذبه های گردشگری به آتشکده ی چهار طاقی در حوالی دره شهر می رسیم.

آتشکده های زردتشتی یکی از المان های هویتی مهم دوران ساسانیان به شمار می رفتند، به گونه ای با توجه به میزان اهمیت و جایگاه آن منطقه، مکان و یا حتی شهر، آتشکده ها در آنجا ساخته می شدند، البته در این میان، شکوه و عظمت آتشکده ها هم خبر از جایگاه و مرکزیت آن شهر و منطقه می داد، با این حال وجود آتشکده در نزدیکی شهر باستانی ماداکتو اهمیت و موقعیت آن شهر و این منطقه را بهتر نشان می دهد. پل چم نمشت، خود شهر ماداکتو و تنگه ی بهرام چوبین هرکدام نشانه هایی برای اهمیت این منطقه ی باستانی داشتند و این آتشکده هم نشانه ی دیگری بر این موضوع است. ساختار مذهبی و دین مدار ساسانیان به گونه ای بود که پس از کاخ ها و قلعه های پادشاهان، آتشکده ها از اهمیت ویژه ای برخوردار بودند و مورد توجه مردم نیز قرار داشتند.به همین خاطر، آتشکده های زردتشتی عهد ساسانی از المان های معماری خاصی برخوردار بودند و فارغ از اهمیت و جایگاه آن آتشکده، ساخت سازه به جز در اندازه، در مابقی المان ها یکسان بودند.

آتشکده ها در پلانی مربع شکل بنا می شدند، که از هر طرف یک درگاهِ طاق دار وجود داست، این فضا تحت یک سقف گنبدی شکل قرار می گرفت، این ویژگی نیز در آتشکده ی دره شهر نیز مشاهده می شود، همین شکل معماری اش باعث نام گذاری آن به چهار طاقی است. بنای آتشکده ی دره شهر نیز درست با چنین سازه ای و برخوردار از المان های معماری آتشکده های ساسانی پیش روی گردشگران است. در ضلع جنوبی این آتشکده ، بقایای پلکانی وجود دارد، که مسیر ورودی به آتشکده بوده است. گنبد و طاق ها به عنوان یکی از المان معماری دوران ساسانی در سبک ها و شکل های معماری دوره های بعد تر خود تاثیر بسزایی داشتند و آتشکده ی دره شهر و در یک بنای باستانی با قدمتی در حدود 1500 سال، یکی از این گنبد های ساسانی را می توان مشاهده کرد.

گنبد آتشکده ی دره شهر، با ساختار گوشواره ای ، گنبدی تک جداره ای است، شاید اگر این آتشکده در شهری بزرگ قرار می گرفت، در دوران اسلامی ویران می شد و اثری از آن برجای نمی ماند، اما نکته جالب توجه اینکه، امروزه این اثر باستانی و تاریخی به همان اندازه فراموش شده و پرت است، گردشگرانی که به دره شهر می روند و در روستای سرخ آباد بر روی تپه ماهور های آن حوالی این بنای تاریخی را می بینند، از گم نامی و عدم رسیدگی به این چنین اثری تاریخی و قدیمی متعجب خواهند بود، بنایی چهار طاقی که در میان مناظر زیبا و تماشایی دره شهر و نواحی غرب فلات ایران، همچنان با برخورداری از ساختاری درست و معماری دقیق در مقابل آسیب های طبیعی سرپا مانده است.