بازار وکیل شیراز

در جامعه ایرانی بازار همواره دارای نقش های اجتماعی متعددی بوده و هست، که می توان به قشر بندی های اجتماعی و طبقاتی این نوع مکان ها در کنار کارکردهای اقتصادی و مالی شان اشاره داشت، بازار در جامعه ایرانی بخش اصلی تحرکات اجتماعی و سیاسی جامعه را هم هدایت و مدیریت می کرده و در کنار داد و ستد های معمول بخش های مهمی از زندگی مردم را نیز تحت شعاع خود داشت.

از این رو، در پایتخت های قدیمی و در شهر های مهم بازار های سنتی و معروف وجود دارد که مانند قلب تپنده ی آن شهر عمل می کند و مورد توجه حکومت های وقت بوده و همچنان توجه مردم و اقشار اجتماعی را به خود جلب می کنند و امروزه به یکی از جاذبه های گردشگری در شهر های مهم تبدیل شده اند، هرچند همین بازار ها در دوران مختلف تاریخی بهترین محل برای شناخت اجتماعی جاممه مورد نظر سیاحان و مسافران بوده است.

شیراز هم یکی از شهر های مهم و پایتخت قدیمی ایران در عهد زندیه است و از این خاندان خوش نام در شیراز آثار و بقای بسیاری برجای مانده که یکی از معروف ترین آنها، بازار وکیل در قلب شیراز است. کریم خان زند این بازار وکیل را در مساحتی در حدود 21 هزار متر بنا کرد ، که متاثر از بازار اصفهان و لار بود، این بازار ها آثار ساخته شده توسط شاه عباس کبیر بودند و مرکز تجاری عهد صفویه و سالهای پس از انقراض آنها نیز به شمار می رفتند.

کریم خان هم برای بدل کردن شیراز به قلب تجاری و مالی روزگارش ، بازاری بزرگ و ماندگار را پایه گذاری کرد و به واسطه ی لقب او به وکیل الرعایا، نام آن را بازار وکیل گذاشتند، بازاری صلیبی شکل که دوراسته ی شمالی ، شرقی و جنوبی غربی آن در چهار سوق به هم می رسند و صنوف مهم تجاری و بازرگانی در این بازار حضور داشتند و بازار وکیل مهمترین بازار اقتصادی ایران در عهد زندیه محسوب می شد.

ساختار بازار به گونه ای که گرما و سرمای هوا در فصول گرم و سرد مردم ، تجار و کسبه را اذیت نمی کند و مانند دیگر فضا های سنتی بازار های ایرانی با معماری درخشان و زیبا ساخته شده است.آجر،گچ آهک از مصالح عمده مورد استفاده در بازار وکیل هستند ، بازار وکیل به دلیل ارتفاع بلند سقف های طاقی شکلش جلوه زیبا و با شکوهی دارد، ارتفاع سقف و طاق های بازار به 11 متر می رسد که البته با بالا آمدن کف بازار به 10 متر رسیده است، این بازار دارای 74 طاق ضربی زیبا و شکیل است.

کف بازار در حدود دو پله پایین تر از مغازه ها قرار دارد و بازار به راسته مختلفی مانند دیگر بازار های سنتی ایرانی تقسیم می شود و هر راسته مخصوص صنوف مشخصی بوده و هست. امروزه گردشگران بازار وکیل می توانند پارچه های زیبا و باکیفیتی را خریداری کنند و همچنین صنایع دستی از جمله اقلام موجود در بازار وکیل به شمار می آیند.

در کنار بازار وکیل، بازار های دیگری نیز در دوران بعد ساخته شده که در ادامه معرفی جاذبه های گردشگری شیراز به آنها خواهیم پرداخت. اما بازار وکیل که با هدف تبدیل شدن به قطب تجاری منطقه توسط کریم خان ساخت شد، مهمترین بخش اقتصادی گذشته شیراز بوده است.