جاذبه های گردشگری ایران - برج قربان همدان
سفر ما در شهر زیبا و تاریخی همدان با معرفی یکی دیگر از جاذبه های گردشگری این شهر به پایان می رسد. سفری که در آن چهره ی بخش های مهمی از هویت تاریخی و فرهنگی ایران برای ما نمایان تر شد، چهره ای که در پس آثار باستانی و تاریخی و همچنین فرهنگیِ این شهر حلقه های مهمی از هویت باستانی و تاریخی ایران را به ما معرفی کردند. در پایتخت تمدن ایران، گردشگران اولین پایتخت ایران در عهد ماد، حلقه ی گمشده ی زنجیره ی تاریخی مکتوب ایران در گنجنامه، آرامگاه بزرگان علم و ادب و بسیاری دیگر از آثار و بقایای باستانی و تاریخی را مشاهده می کنند. در آخرین خان سفر، ما به برجی آجری می رسیم که یکی از بنا ها متعلق به دوران اسلامی است، این برج با نام برج قربان یکی از جاذبه های گردشگری شهر همدان به شمار می آید.
بر اساس یافته های باستان شناسان و تاریخ نگاران این برج آرامگاهی است که محل دفن یکی از رجال و بزرگان شهر همدان به نام حافظ ابوالعلاء ی همدانی است. اگر در شهر ها و بخش های مختلف ایران دقت کرده باشید، آرامگاه های متعددی وجود دارد که با ویژگی های شخص دفن شده در آن محل هویتی مذهبی یا ملی به خود می گیرد، اما باز هم مورد توجه است و از محوریت فرهنگی و مذهبی برخوردار است. از این رو، پس از اسلام در خلال دوران عباسی و یا حکومت های علوی، آرامگاه های مخروطی شکل و برج مانند را می توان مشاهده کرد که این بنا هم یکی از آنهاست.
اگر می خواهید از این بنا دیدن کنید باید راهی شرق همدان شوید و در بافت قدیمی شهر می توانید برج قربان را ببینید. اگر بخواهیم به بطور دقیق تر بگوییم در میان خیابان مدنی و طالقانی قرار دارد و مکان دروازه ی شیرها به این بنا نزدیک است. این اثر یکی از نمونه های برجا مانده و زیبای آرامگاه های برجی است و یک گنبد دو پوسته در بالای آن قرار دارد و دوازده ضلع بیرونی و داخلی آن را احاطه کرده است. درب ورودی برج هم در یکی از اضلاع شرقی است. بر اساس اطلاعات موجود، این برج از 3 طبقه تشکیل می شود، سرداب، بدنه و گنبد.
در خصوص این اثر تاریخی اطلاعات دقیقی در دست نیست، یعنی کتیبه یا نشانه ای که سال ساخت آن را بیان کرده باشد، اما قدیمی ترین سنگ قبر در اطراف برج متعلق به سال 1009 هجری قمری یعنی در حدود دوران حکومت صفویان است. این اثر به در سال 1354 به عنوان یکی از آثار ملی ایران شناخته شد و مرمت و حفاظت از آن به صورت سازمان یافته تری انجام می شود. این درحالی است که این بنا در خلال سال های 1328 و 1329 مورد مرمت قرار گرفت و در خلال سال های 1364 و 1376 هم روند بازسازی و مرمت بر روی قسمت های بدنه و گنبد برج صورت گرفت.
مصالح به کار رفته در این اثر آجر و ساروچ بوده و سنگ تراشی های محدود و گچ کاری های اندکی در این مکان صورت گرفته است. با همه ی این اوصاف این برج به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری شهر همدان گردشگران بسیاری را میزبانی می کند، برجی که برخی بواسطه قربانی کردن شتر در این مکان در گذشته برج قربان می نامند و عده ای هم دفاع از شهر همدان در خلال حمله ی افغان ها در دوران صفویه به رهبری فردی به نام قربان را دلیل نام این برج می دادند. از این رو، برج قربان یکی از بخش های تاریخی همدان است که در خاطره ی جمعی مردم شهر سال ها و قرن هاست که نقش بسته است.
