خانه بهنام

هنر معماری بخش لاینفکی از شهر های قدیمی و مهم ایران به شمار می رود و گردشگران در نقاط مختلف ایران شاهد تبلور هنر ایرانی در قامت بنا هایی زیبا، با شکوه و بی نظیر خواهند بود. فرقی ندارد، که این بنا در کدام منطقه و در میان چه قومی ساخته شده باشد، چراکه در هر کجا که نشیند ، با سازگاری تمام و با همان المان های مشترک معماری ایرانی ، بخشی از هویت فرهنگی آن منطقه می شود و مانند ریسمان هایی یکی شده، تمدنی متکثر را تشکیل می دهند.

در ادامه سفر به شهر زیبای تبریز سراغ خانه های قدیمی و خوش نقشی خواهیم رفت، که بخشی از هویت و فرهنگ ایرانی و آذری تبریز به شمار می روند و یادگاری از سرزمینی تاریخی هستند. خانه بهنام نمونه ای زیبا، با وقار و دلنشین از هنر معماری ایرانی در شهر تبریز است، بنایی در اواخر عهد زندیه و اوایل به تخت نشستن خاندان قاجار در تبریز ساخته شده و در نوبت های مختلفی هم مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته است. این محل مکانی مسکونی به شمار می رفته ، که مجموعه زیبایی از هنر های مختلف معماری را در خود جای داده و به واقع یکی از زیبا ترین خانه های تبریز است.

اولین بار در زمان ناصرالدین شاه قاجار بخش هایی از این خانه مورد مرمت قرار گرفت و به تزئینات هنری و معماری آن افزوده شد. خانه ی بهنام براساس اِلمان های معماری ایرانی شکل گرفته و در پیچ و تاب ستون ها و گچ بری ها و از لابه لای طنبی (هفت دری) زیبای این خانه و از پشت پنجره های اروسی با شیشه های رنگی اش می توان دست هنر مند استاد کاران آذری را نظاره گرد بود.

این بنای قدیمی از دو حیاط اندرونی و بیرونی تشکیل شده که یکی از مشخصات معماری آن دوره در ایران به شمار می آید و دو ساختمان تحت عنوان ساختمان قشلاقی (ساختمان اصلی خانه ) و ساختمان ییلاقی (ساختمان کوچکتر) بخش های اصلی خانه ی بهنام را تشکیل می دهند. پس از عبور از هشتی ورودی خانه و سردر زیبای بنا، ساختمان اصلی با زیبایی هرچه تمام تر نمایان است، که با پنجره های اروسی و شیشه های رنگی در پشت ایوان ستون دار خانه ی بهنام جا خوش کرده است. ستون های بلند این ایوان در کنار گچ بری های بالای سردر ساختمان اصلی، طنبی ، شیشه های رنگی اروسی و نمای کلی خانه صحنه بسیار زیبایی را خلق کرده است که گردشگران را مسحور خود می کند.

در هر بخش از خانه ی بهنام گردشگران می توانند گوشه ای از هنر های فاخر ایرانی را ببینند، از نقاشی و گچ بری گرفته تا حجاری و کاشی کاری، آئینه کاری هم بخش شکیل دیگری از معماری ایرانی در عهد زندیه و قاجاریه به شمار می رود که در کنار اروسی ها و گچ بری ها بخش های فضایی داخلی خانه ی بهنام را تشکیل می دهند.

اجزای هنری به هم چسبیده شده در خانه ی بهنام ، از حوض و حیاط زیبایش تا نمای باشکوه و گچ بری های آن همگی با ظرافت هنر مندانه ای ساخته و پرداخته شده اند و این بنای زیبا با معماری چشم نواز یکی از جاذبه های زیبای شهر تبریز است و امروزه بخشی از دانشگاه هنرهای اسلامی تبریز به شمار می رود، که در ادامه بیشتر به آن خواهیم پرداخت.