دخمه ی زردتشتیان یزد

اگر بخواهید در ایران از میان شهر های مختلف رد پای زردتشیان را بهتر ببینید، بهترین مکان برای شما شهر یزد است، همان طور که پیشتر در سایت 2safar از آتشکده زردتشتیان سخن گفتیم ، این بار مکانی رازآلود و اسرار آمیز از دنیای مردگان در یزد را به شما معرفی می کنیم.

دخمه ی زردتشتیان یزد واقع در 15 کیلومتری جنوب شرقی شهر، بر فراز کوهی کم ارتفاع یکی از آثار هویتی و تاریخی زردتشیان را در برگرفته است. زردتشتیان با باور به چهار عنصر اصلی حیات، پاکیزه نگه داشتن آنها را دارای اهمیت می دانستند و بر اساس باور های زردتشتیان، مردگان در داخل دخمه ها قرار می گرفتند که گوشتشان خوراک پرندگان شوند و استخوان ها را نیز به داخل چاه میان دخمه می انداختند.

دخمه ی صفائیه ی یزد توسط فردی هندی الاصل از پارسیان هندوستان به نام مانکجی لیمجی هاتریا در دوران قاجار ساخته شد که یکی از آثار شاخص زردتشیان ایران به شمار می آید. که با نام های دخمه ی مانکجی، برج مردگان و برج سکوت نیز شناخته می شود. البته در کنار این دخمه، دخمه ای دیگر نیز به نام گلستان قرار دارد که تا دوران پهلوی مورد استفاده قرار می گرفت و پس از ممنوعیت تدفین زردتشیان در دخمه ها متروک ماند و امروزه یکی از میراث بشری یونسکو محسوب می شود.

ساخت و معماری این دخمه از اصول مشخص در کنار آئین مذهبی است که با خواندن دعا ها همراه است. گردشگران در ابتدا دامنه ی کوه جاده دخمه قرار دارد که امروزه پله سازی شده و بازدید گردشگران از دخمه ها راحت است، پس از بالا رفتن از پله ها به درب سنگی دخمه بر می خوریم، که برای حفاظت از اجساد مردگان دخمه ها در ورودی دخمه قرار گرفته، در بالای درب دخمه هم کتیبه ای قرار دارد که اطلاعاتی در خصوص دخمه در آن حک شده است، داخل دخمه هم در قطری 15 متری سطحی مسطح و گرد است که از تخته سنگ هایی بزرگ ساخته شده است .

این محیط به سه حلقه ی دایره ایی تقسیم می شود، حلقه نزدیک به دیواره ی دخمه، حلقه ی مردگان مرد است، حلقه وسط برای مردگان زن است و حلقه منتهی به سوراخ دخمه هم برای مردگان بچه تعبیه شده اند. که مردگان با تفکیک جنسیتی بر روی سطح دخمه قرار می گرفته اند پس از خورده شده گوشت اجساد، استخوان ها برای تبدیل شدن به خاکستر به داخل چاه وسط دخمه انداخته می شدند که به آن سراده، استودان و استه دان گفته می شدند.

بر اساس اعتقادات زردتشتیان، دارا و ندار قوی و ضعیف در زمان مرگ در کنار هم خواهند بود و این یکی از آموزه های این دین توحیدی به شمار می رود.گردشگران در کنار دامنه کوه دخمه آثار دیگر از زردتشیان را می توانند ببینند که خالی از لطف نخواهد بود، آثاری مانند خانه سالار و اتاق مخصوص آتش سوزی. این دخمه ی خشتی که یکی از جاذبه های دیدنی و راز آلود شهر یزد به شمار می رود ، برای گردشگران دارای جذابیت بسیاری است و آنها را با دنیایی متفاوت و عجیب آشنا می کند.