قلعه سلاسل خوزستان

جاذبه های گردشگری ایران - قلعه سلاسل خوزستان

شوشتر به عنوان یک شهر باستانی و مهم در دوران هخامنشیان، اشکانیان و بویژه ساسانیان شناخته می شود و اگر در مسیر سفر به شوشتر با 2safar همراه شده باشید، سازه ی آبی این شهر را دیده اید و با قسمت های مختلف این مجموعه ی بی نظیر باستانی هم آشنا شده اید. تا اینجای مسیر با بند میزان، رود گرگر، پل بند گرگر و پل زیبای شادروان آشنا شدیم، امروز می خواهیم به سراغ یکی دیگر از پازل های ثبت شده در سازمان یونسکو به عنوان میراث بشری شوشتر برویم، اثر که جدا از سازه ی آبی شوشتر است اما هسته ی نگهدارنده ی آن نیز به شمار می رود. این اثر باستانی آب را هدایت نمی کند، باعث ایجاد اختلاف سطح در آب رود هم نمی شود بلکه ناظر بر این مجموعه ی سیستماتیک است.

قلعه سلاسل، را می توان کوشک شوشتر هم نامید. بنایی که بر اساس گفته ی بسیاری از کارشناسان با اولین سازه های آبی ایجاد شده در شوشتر در دوران هخامنشیان شکل می گیرد. درست در مکانی که به رود خانه و بند های اطراف مسلط است و اِشراف کامل بر مناطق پیرامونش دارد. این قلعه بر روی صفه ی سنگی در کنار رود شطیط بنا شده است، قلعه ای زیبا که برخی از باستان شناسان غربی آن را متعلق به دوران ساسانیان و شاپور اول می دانند که توسط والریان و اسیران رومی ساخته شده است.

از این بنای باستان بقایای اندکی برجای مانده است و گردشگران تنها می توانند قسمت های زیرین این قلعه با کانال ها و تونل های مخفی در لایه های زیرین قلعه را مشاهده کنند، قلعه ای که تا دهه 1330 شمسی هم اثری پا برجا بود ، اما دلایل محیطی و انسانی در دهه های گذشته از آن کاخ باستانی تنها بقایای اندکی را برای ما باقی گذاشت. هنگامی که در کنار این قلعه قرار می گیرید، تصور شکوه این بنا با موقعیت محصور شده در میان رود شطیط و خندق های قسمت جنوبی، در بلند ترین قسمت منطقه ، شما را به این اثر باستانی بیشتر نزدیک می کند.

البته بقایای کوشک و عمارت نشین، برج قلعه، خندق های اطراف و پل های قلعه هم می توان به بخش های باقی مانده از این قلعه تاریخی اضافه کرد، اما حس اینکه این قلعه تا 50 سال پیش هنوز هم پابرجابوده ، تاسف مان را برای نداشتنش بیشتر می کند. با توجه به بقایای موجود می توان قسمت های مختلف این قلعه را توصیف کرد، قلعه ی سلاسل دارای چندین حیاط بوده و مانند بسیاری از قلعه ها، سرباز خانه، حمام ها، برج ها، حرم خانه، آشپزخانه، حوض های بزرگ داخل حیاط و نقاره خانه قسمت های مختلف این بنا را هم تشکیل می دادند.

قلعه سلاسل دارای ماهیتی حکومتی است، چرا که ساختار و شکل دفاعی و استحکامی آن برای هر حکومتی جالب توجه است و این ویژگی بنا باعث شده که قلعه سلاسل در خلال حکومت ها و سلسله های عهد باستان و والیان و حاکمان پس از دوران اسلامی همیشه مورد توجه قرار بگیرد، به نحوی که والیان شهر شوشتر تا دوران معاصر در این کوشک مستقر می شدند و موقعیت و ساختار بنا، باعث حفظ کارکرد همیشگی قلعه بوده و بنابراین امیران و حاکمان بر فراز رود شطیط خودآگاه و ناخودآگاه همیشه مراقب سازه های آبی بودند.