جاذبه های گردشگری ایران - مسجد جامع اردبیل
اردبیل شهری است که در گذر از تاریخ ایران همواره می توان او را شاهد رویداد های بسیار دانست و گردشگران در این شهر می توانند، آثار و نشانه های دوره های مختلفی از تاریخ این سرزمین را مشاهده کنند، نشانه هایی که روایت گر رخداد های تلح و شیرینی هستند که در این بخش از سرزمین ایران اتفاق افتاده اند. به همین منظور، به سراغ مسجد جامع یا به قول برخی از کارشناسان تاریخ، مسجد عتیق اردبیل می رویم. مسجدی که امروز تنها اثری تاریخی است و به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری این شهر میزبان گردشگرانی است، که می خواهند زیبایی های تمدن ایرانی را در دوره های گوناگون تاریخی نظاره گر باشند.
چرا مسجد عتیق یا همان مسجد جامع اردبیل روایت گر دوره های مختلفی از تاریخ ایران است؟ بسیاری بر این باورند، که مسجد جامع اردبیل یکی از قدیمی ترین مساجد ایران است که در قرون اولیه اسلامی در شهر تاریخی اردبیل پا می گیرد، در بازدید از شهرهای تاریخی و باستانی ایران، شاهد این موضوع بودیم، که در کنار آتشکده های زردتشتی برجامانده از دوران ساسانی، مسلمانان و تازه مسلمانان اقدام به ساخت مساجدی می کردند، که اولین نشانه و نماد تمدنی اسلام به شمار می آمد و قرار داشتن آتشکده ی اردبیل در جوار مسجد جامع این فرضیه را تایید می کند و به همین خاطر ساخت بنای اولیه مسجد را می توان به قرون اولیه اسلامی نسبت داد، که البته اطلاعات دقیقی در دست نیست.
اما با تلاش باستان شناسان و کاوش های متعددی که در محوطه ی مسجد انجام شده، توسعه وگسترش این بنای تاریخی را باید متعلق به دوران سلجوقی بدانیم، بر اساس بقایای موجود در این مسجد، گردشگران می توانند المان های معماری رایج در عهد سلجوقی را بر روی پایه های تک مناره ی استوانه ای شکل کنار تک ساختمان مکعبی مسجد مشاهده کنند و این تنها بقایای هنر معماری عهد سلجوقی در این مسجد نیست، بلکه در دیوار ها، گنبد و دیگر بخش های این مسجد معماری رایج در عهد سلجوقی حضوری پررنگ دارد. از این رو، این بنا را می توان روایت گر عهد پر شکوه سجوقی دانست، اما این تمام داستان نیست، با حمله ی مغول به ایران اردبیل تیز در مسیر تاخت و تاز ارتش چنگیز خان قرار می گیرد و مسجد جامع اردبیل نیز در این حمله ویران می شود.
با این حال، گردشگران در کنار مناره ی استوانه ای شکل و پایه های مسجد و همان ساختمان عبی شکل و گنبد برجای مانده از مسجد جامع می توانند زندگی دوباره ی مردمان این سرزمین، شکوفایی دوباره تمدن ایرانی را مشاهده نمایند. ایلخانیان را نوادگان چنگیز بنا کردند، حکومتی در ادامه حیاتش ، پاسدار فرهنگ و تمدن ایرانی شد و به خشی از تمدن فرهنگی ایرانی بدل شد. در این دوره تاریخی مسجد جامع با الهام از معماری رایج در عهد ایلخانی دوباره سرپا شد و این مسجد تک ایوانی بار دیگر به یکی از نما دهای فرهنگی این سرزمین بدل شد. هرچند در دوره های بعد، توجه کمتری به این مسجد شد، آخرین مرمت را در عهد قاجار برای نگه داشتن گنبد این مسجد انجام دادند.
گردشگران می توانند این بنای تاریخی و همچنان زیبا و باوقار را در شمال غرب شهر اردبیل مشاهده کنند، بنایی که می توانند مانند پیکر این سرزمین نشانه ها و زخم های تاریخی مان را یادآور شود، با ما همراه باشید.
