موزه ی آب یزد

آب همواره در زندگی ایرانیان و به ویژه ساکنین نواحی مرکزی ایران ، نقش و جایگاه مهمی داشته و دارد، از این رو، آب در ساختار سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و حتی فرهنگی این نواحی از نقش پر رنگی برخوردار است. که بر اساس برخی نظریات سیاسی حکومت و شکل حکمرانی در ایران نیز از وضعیت آب و شرایط اقلیمی تاثیر پذیرفته است. تمدن ها همواره در کنار آب ها به وجود آمده اند و در ایران با مناطق مرکزی کم آب همواره دغدغه آب وجود داشته و خواهد داشت.

زمانی از یزد سخن به میان می آید و گردشگران به شهری آباد ، خرم و باستانی قدم می گذارند، با وجود شرایط اقلیمی و کمیِ آب ، تاریخ و قدمت سکونت در این منطقه برایشان جای سوال دارد ، که در منطقه ایی کم آب چنین قدمتی چگونه شکل گرفته است.

بهترین پاسخ برای گردشگران موزه ی آب یزد است که در شمال میدان امیر چخماق قرار دارد و گردشگران پاسخ بسیاری از سوال های خود را در آنجا خواهند یافت و با دنیایی دیگر آشنا خواهند شد. این موزه تاریخ چند هزار ساله و باستانی(قنات زارچ که در زیر موزه ی آب از کاریز رحیم آباد جدا می شود دارای قدمتی 2 هزاره است و با 75 کیلومتر طول همچنان فعال است) قنات، این نبوغ ایرانی در دل کویری را برای گردشگران روایت می کند.

گردشگران در موزه ی آب یزد با لوازم و ابزار حفر و نگهداری قنات و مغنی ها آشنا می شوند، در این بخش آثار بسیار قدیمی در معرض دید عموم قرار دارد. اسناد ومدارک مربوط به تقسیم آب، ساعت و ساعت بندی آب (اولین ساعت آبی متعلق به 700 سال پیش هم در این موزه است)، توزیع آب میان کشاورزان و حتی چندین سند ازدواج (آب در کویر حکم طلا دارد و مهریه برخی زنان نیز آب بوده است) و وقف آب نیز در این موزه نگهداری می شود.

ظروف و وسایل حمل و نگهداری آب، مانند مشربه ی چند هزار سال نیز از دیگر بخش های این موزه به شمار می آید. اما دیدنی ترین بخش موزه در پایین ترین قیمت موزه قرار دارد و آن یک قنات قدیمی است که گردشگران می توانند قنات، شرایط موجود در آن و ساختار ظریف و نگهداری مدیریت شده ی آن را ببینند و راز چرایی سکونت در این مناطق و سیستم آب رسانی و ساختار مهندسی شده ی قنات های ایران را بفهمند. قنات یکی از میراث های بشری یونسکو شناخته شده و این نشان از اهمیت و جایگاه تمدنی این سرزمین دارد، که در دل کویر آب به بهترین شکل مدیریت و هدایت می شده است.

علاوه بر این، خود موزه ی آب هم یکی از جاذبه ها و مکان های دیدنی یزد است، موزه ی آب در خانه قدیمی کلاهدوزها(متعلق به حاج سید علی اکبر کلاهدوز بوده که در خلال سال های 1266 تا 1269 در بافت تاریخی یزد ساخته شده است) قرار دارد، بنایی کهن متعلق به عصر قاجار که با معماری سنتی و گچ بری ها، آجرکاری ها و دیگر هنر های معماری ایرانی تزئین شده و در 5 طبقه یا بخش ساخته شده است. بخش زیرین یا همان طبقه ی اول محل برخورد قنات هاست (رحیم آباد و زارچ است).طبقه دوم انباری خنک محل نگهداری از خوراکی های بوده، طبقه سوم محل اقامت تابستانی خانواده، طبقه چهارم طبقه همکف و سکونت گاه اصلی کلاهدوزها محسوب می شده و طبقه ی پنجم هم در پشت بام چاه خانه نام دارد.

موزه ی آب یزد یکی از دیدنی ترین جاذبه های این شهر تاریخی است و آن هم به دلیل اهمیت و جایگاه آب و قنات در سرزمینی آباد در دل کویر است.