گنبد علویان همدان

جاذبه های گردشگری ایران - گنبد علویان همدان

جاذبه های تاریخی در شهرهای ایرانی، عنصری لاینفک از هویت آن مناطق محسوب می شوندو چنین شهرهایی هویت شان را به دوران مختلفی از تاریخ این سرزمین گره زده اند و گردشگران می توانند دیرینگی آن سرزمین را در لابه لای جاذبه های تاریخی و اماکن باستانی اش نظاره کنند. همدان هم یکی از این شهرهاست، گردشگران هنوز در فضای هگمتانه غرق اند که خود را در کنار کتیبه های داریوش کبیر و خشایارشا می ببیند، اما این تازه آغاز نزدیک شدن به تاریخ این شهر است. گردشگران در همدان مانند بسیاری از شهر های قدیمی و کهن ایران با حجم وسیعی از جاذبه تاریخی رو به رو خواهند بود و جنبه های زیبا و فاخری از هویت ایرانی را مشاهده می کنند.

اگر به نزدیکی میدان امامزاده عبدالله بروید با یکی از آثار تاریخی و باشکوه معماری ایرانی در این خطه از سرزمین ایران آشنا خواهید شد. در نزدیکی این میدان و درست در چهار باغ علویان، بنایی قدیمی وجود دارد که منتسب به خاندان علویان در همدان است، این بنا در قرن ششم هجری مصادف با حضور پررنگ سجلوقیان در ایران ساخته می شود، دورانی که حکومت سلجوقی از آسیای مرکزی تا آناتولی و قفقاز را تحت حکومت خود داشت و اشکال مختلف هنر به ویژه معماری روزگاری خوش و پرباری را می گذارند. این اثر در شهر همدان نیز که امروزه یکی از جاذبه های گردشگری معروف شهر به شمار می رود، بنایی بازمانده از آن دوران پرشکوه تاریخ پس از ورود اسلام به ایران است.

البته بنا به گفته ی خاقانی شاعر معروف سده ی ششم، این گنبد سبز، را علویان همدان بنا کردند، که با نام گنبد علویان شناخته می شود. شاید سبز انگاشتن گنبد ویران شده ی این بنا به واسطه ی تعلق مذهبی این خاندان به تشیع بوده است، اما باید به این نکته اشاره داشت برخلاف نام این مکان گردشگران اثری از گنبد در این مکان نخواهند یافت. بلکه تنها بنایی آجری و به غایت زیبا را می ببینند که یکی از ارزشمند ترین نمونه های معماری ایرانی عهد سلجوقی به شمار می رود.

معماری در عهد سلجوقی شکوه و منزلت بسیاری داشت و از این رو، هنر های بسیاری در آن دوره تاریخی در این عرصه بارور شدند که ما امروزه می توانیم آثار باقی مانده از آن دوران باشکوه را جزء فاخر ترین عناصر هویتی خود بدانیم. گنبد علویان در ابتدا به نیت مسجد بنا شد، اما پس از سالها سرداب این مکان به مقبره ی خاندان علویان بدل شد. پلان کلی بنا به صورت، چهار ضلعی است و گردشگران این بنا را به صورت سازه ای مکعب شکل می ببینند. 4 ضلع بنا از قسمت بیرونی 8/12 در 5/12 است و در ارتفاعی در حدود 5/11 شکل گرفته است. آجر کاری و گچبری بیشترین هنر های معماری بکار رفته در این مکان تاریخی هستند، که آثاری زیبا، هنرمندانه و با شکوه را در این مکان خلق کرده اند. المان های مختلف معماری ایرانی در گنبد علویان این سازه ی تاریخی را به ویترینی باشکوه از نمایش هنرهای بکار رفته در عهد سلجوقی تبدیل کرده است و امروزه گردشگران در شهر زیبا و تاریخی همدان می توانند هنر معماری عهد سلجوقی را جزئیاتی بیشتر نظاره گر باشند.