موزه بین المللی عروسک شانکار دهلی هند

برخی از موزه های خصوصی که یک فرد بر اساس علایق و اهداف مشخصی آن ها راپایه ریزی کرده اند، در نقاط مختلف دنیا وجود دارند، مجموعه دار هایی که جمع آوری برخی از آثار و یا کالا ها برداخته اند و امروز در نبودشان، مجموعه های آنان به موزه های خصوص و عمومی تبدیل شده اند و به همین خاطر طیف از گردشگران، در دیدن چنین مکان هایی ذوق و اشتیاق بسیاری از خود نشان می دهند. یکی از این موزه ها، موزه ی بین المللی عروسک های شانکار است، که در ساختمان کتابخانه ی کودکان این موزه را در سال 1957 دایر شده و امروزه با وجود نبود بانی این موزه، به یکی از جاذبه های فرهنگی دهلی تبدیل شده است.

شانکار پیلایی(K. Shankar Pillai) کاریکاتوریستی سیاسی و اجتماعی بود ، که دغدغه های اجتماعی او در حوزه کودکان، او را به ایجاد و شکل گیری این موزه کشاند. اما جرقه ی این کار را یکی از دیپلمات های سیاسی سفارت مجارستان در دهلی در ذهن شانکار ایجاد کرد، در سال 1957 این دیپلمات عروسکی به شانکار هدیه می دهد و به واسطه ی دغدغه های اجتماعی و شخصی که در این فرد وجود داشته، ایده ایجاد این موزه شکل می گیرد، از این رو، شانکار در تمام سفر های کاری و شخصی اش به دیگر نقاط دنیا به جمع آوری عروسک های مختلف می پردازد.

عروسک ها دنیای خاص و متفاوت دارند اما در این دنیا هم می توان هویت، فرهنگ و تاریخ یک سرزمین را مشاهده کرد. به گونه ای می توان عروسک ها المانی اجتماعی برای شکل داده به جامعه و ساخت تفکر، ایده و آرزو در کودکان دانستف از این رو، شانکار با توجه به ذوق هنرمندانه اش به جمع آوری عروسک های متعدد و متنوعی از فرهنگ ها و سرزمین های دیگر می پردازند و در نمایشگاه هایی عمومی که بیشتر به منظور حضور کودکان فقیر برگذار می شود، در معرض دید عموم قرار می گرفتند. اما یکی از رخ داد های مهم این موزه را باز هم جواهر لعل نهرو، رقم می زند، با وجود حضور عمومی بخصوص طبقات پایین جامعه، نخست وزیر مشهور هند جواهر لعل نهرو، به همراه دخترش ایندیرا گاندی در یکی از نمایشگاه های عروسک شانکار حضور پیدا کردند و نطفه ی موزه ی بین المللی عروسک شانکار در اینجا شکل گرفت. ایندریرا گاندی دختر نخسوزیر هندوستان تحت تاثیر نمایشگاه و کار شانکار قرار گرفت و یک سال قبل از نخست وزیری خود ایندیرا، در سال 1965 رویای شانکار با کمک دختر جواهر لعل نهرو به واقعیت تبدیل شد و موزه ی بین المللی عروسک شانکار آغاز به کار کرد.

بخشی از موزه هم متعلق به هدایای رسمی از سوی شخصیت های سیاسی مهم دنیاست، شخصیت های مانند جواهر لعل نهرو، ایندیرا گاندی، راجیو گاندی، مادام تیتو، ملکه ی یونان، دربار حکومت پهلوی از ایران، همسران روسای جهور مکزین و اندونزی و بسیاری دیگر از شخصیت های مهم سیاسی دنیا ی معاصر. این موزه یکی از مشهور ترین موزه های دهلی به شمار می رود، که در نوع خود یکی از نمونه های خاص و بزرگ در دنیا محسوب می شود، در ابتدا این موزه با حدود هزار عروسک افتتاح کرد و امروزه گردشگران تعداد بسیار بیشتری از این رقم را در موزه ی بین المللی عروسک شانکار خواهند دید، با ما همراه باشید تا در ادامه بیشتر با این مزوه ی خاص آشنا شویم.

موزه ی بین المللی عروسک چنان جذاب دیدنی است، که باید آن را به طور مفصل معرفی کرد. پیشتر هم در معرفی این موزه ی تماشایی عنوان کردیم که عروسک ها، یکی از المان های هویتی یک کشور یا قوم و منطقه می توان باشد، المانی که باور های، رسوم، پوشش، نژاد و هویت قومی به نمود هایی کودکانه در آمده و آنها نسل به نسل منتقل می شود، از این رو، تماشایی عروسک ها صرفا یک رخداد کودکانه نیست، بلکه برای گردشگرانی که به دهلی رفته اند و از این موزه دیدن کرده اند، می تواند نمودی زیبا برای تلاش به سوی نزدیکی میان انسان ها باشد، عروسک ها نماد ها کودکانه ای از انسان های عاری از جنگ هستند، نماد هایی که رنگ ها، نژادها، قومیت ها و هویت های مختلف را در کنار هم به نمایش می گذارند، اما با صورت های زیبا و به نظر کودکانه ی شان، لبخند و صلح را به گردشگران نشان می دهند و مسافران هم می توان آن را به دیگر نقاط منتقل می کنند.

موزه ی بین المللی عروسک، را می توان به دو بخش تقسیم کرد، یک قسمت از این موزه به عروسک های اروپایی و آمریکایی اختصاص دارد، که در آن می توان نمونه هایی از عروسک های انگلیسی، آمریکایی، استرالیایی، نیوزیلندی، روسیه، گرجستان، ارمنستان و تعدادی دیگر از کشور های اروپایی را از نزدیک دید. در بخش دیگر این موزه هم عروسک هایی از کشور های خاورمیانه مانند، ایران، عراق، امارات و.. و همچنین دیگر کشور های آسیایی مانند ژاپن، چین، فیلیپین و.. نیز در این موزه های عروسک های خود را دارند.

یکی از بخش های دیدنی موزه ی بین المللی عروسک شانکار مجموعه عروسک های هندی است، که در حدود 150 عروسک در این بخش نگهداری می شود، عروسک های که با تنوع بالای پوشش و لباس های متنوع و خوش رنگش برای گردشگران جذاب و دیدنی هستند. اما نکته جالب در خصوص عروسک، جزئیات واقعی است که می توان در میان عروسک ها مشاهده کرد، از چهره و نکات ریز قومی و نژادی گرفته تا خصوصیات جسمی، زیورآلاتی که در عروسک ها بکار رفته اند، همگی جذابیت تماشای این عروسک ها را بیشتر و می کنند. در میان این عروسک ها مجموعه هایی هم وجود دارند، که به صورت گروهی تداعی کننده ی یک موضوع یا یک رسم و یا رقص هستند، به طور مثال در بخشی از این موزه، عروسک های وجود دارند که در کنار هم در حال انجام یک رقص هندی با لباس ها و جزئیات مرسوم در این مراسم هستند، یا بطور مثال سامورایی های ژاپنی باور های اعتقادی خود را در عروسک های ژاپنی شان منعکس کرده اند.

در یک طرف دیگر موزه هم رقصندگان اسپانیایی از طریق همین عروسک ها به تصویر کشیده شده اند و یا ارکستر زنان تایلندی هم برای گردشگران دیدنی و جذاب هستند. یکی از جذابیت های این موزه برگزاری نمایشگاه های مختلف در نقاط مختلف دنیاست که در کارگاه ساخت عروسک این موزه تهیه شده اند و گردشگران می توانند از این کارگاه عروسک های مورد علاقه ی خود را خریداری کنند، اتفاق جالبی که شاید برای بسیاری از گردشگران بهترین چیزی است، که هنگام خروج از این موزه با خود خواهند برد.