در حدود سال 1373 هجر شمسی بر اساس یک طرح کلی از سوی سازمان میراث فرهنگی ایران، در شهر ها و مناطق مختلف ایران بنا و مکان های متعددی برای شکل گیری موزه های مردم شناسی انتخاب شدند، که در شهر سمنان در همان سال، گرمابه ی پهنه ی این شهر در بازار سنتی سمنان به عنوان موزه ی محلی باستان شناسی و مردم شناسی انتخاب شد، همان طور که پیش تر در معرفی کلی شهر سمنان عنوان کردیم، این شهر یکی از شهر های قدیمی است که در دوران باستان یکی از ایالات های حکومت های هخامنشی و ساسانی به شمار می رفت و در نواحی اطراف هم سکونت گاه های اولیه متعددی وجود دارد به همین خاطر با کاوش های متاخر در چند دهه ی گذشته آثار باستانی متعددی یافت شد. در سال های قبل از تاسیس موزه آثار و بقایای کشف شده به موزه های مهم کشور به خصوص موزه ی باستان شناسی تهران انتقال داده می شد، اما با شکل گیری موزه ی باستان شناسی سمنان بقایایی بسیاری از آثار باستانی و تاریخی به این بخش از موزه منتقل شد.
در بخش باستان شناسی موزه ی گرمابه پهنه ی سمنان در قالب غرفه های شیشه ای، آثار و بقایای باستانی متعددی پیش روی گردشگران قرار دارد، آثاری که در فضای زیبا و سنتی گرمابه تماشایی تر شده اند و حال و هوای دلنشین این مکان برای گردشگران جذابیت بسیار زیادی دارد. یکی از مهمترین آثار باستانی و تاریخی این موزه، اسکلتی 4 هزار ساله است، که در کاوش های باستان شناسان در تپه ی باستانی حصار دامغان کشف شده است، این اسکلت 4 هزار ساله در محل کاوش ها به صورت دست نخورده و کاملا سالم بدست آمده و روایت گر اسکلت زنی باردار است که بسیاری از محققان و علاقه مندان به تاریخ را به سوی خود می کشاند.
موز ی باستان شناسی سمنان در این گرمابه تاریخی، موزه ای محلی و کوچک به شمار می آید، که در فضای گرمابه سامان داده شده، در دیگر غرفه های این بخش می توان، به آثار دیگر تپه حصار اشاره داشت، که با قدمتی دو هزار سال پیش از میلاد مسیح آثار بسیار ارزشمندی به شمار می آیند، در این آثار می توان به اشیاء سفالی، مانند کاسه، ظروف، آبریز و دیگر آثار سفالی اشاره کرد. سفال های کشف شده در منطقه ی خطیر هم از دیگر آٍثار موجود در بخش موزه ی باستان شناسی گرمابه پهنه است. آثار سفالی و تزئینی مهمترین آثار باستانی این بخش است که در کنار آثار دوران اسلامی گستره ی تاریخی بیشتری پیدا می کند و جذابیت آن نیز برای گردشگران و بازدید کنندگان موزه بیشتر است.
در غرفه های متعلق به دوران اسلامی موزه می توان ظروف لعاب دار، اشیاء زینتی و سفال های دوران اسلامی را مشاهده نمود. که هر کدام از این غرفه روایت گر دوره ای از تاریخ ایران و سمنان هستند، دوره هایی که هر کدام دروازه ای جدید را برای علاقه مندان به تاریخ و گردشگران باز می کنند، از سوی دیگر این آثار از جنبه های زیبا شناسانه نیز می تواند مورد توجه قرار بگیرد و به نوعی ما را در مسیر تاریخ بگذارد، با ما در ادامه ی این سفر همراه باشید.
در ادامه ی بازدید از موزه ی باستان شناسی و مردم شناسی موزه ی پهنه ی شهر سمنان به بخش مردم شناسی این موزه می رویم و شما را این بخش چذا و تماشایی موزه نیز آشنا می کنیم. موزه های مردم شناسی چنانچه بارها در سفر هایم در شهر های مختلف ایران دیده ایم، جذاب ترین موزه برای انواع سلایق گردشگران است، بسیاری از علاقه مند به تاریخ و هنر هستند اما بسیار از گردشگران هم موزه های مکان هایی کس کننده می دانند، که روایت تاریخی و باستانی دور از واقعیت های عینی برای آنها جذابیت ندارد، اما موزه های مردم شناسی گردشگران را به دل جوامع شهر های مقصد می برد، آنها را به صورت ملموس تر با المان های فرهنگی شان آشنا می کند و درک نزدیک تری نسبت به فرهنگ آن مردمان ایجاد می نماید، به همین خاطر این موزه ها در میان گردشگران محبوبیت بیشتری دارند.
البته بخش موزه ی مردم شناسی گرمابه ی پهنه ، به نسب برخی از موزه های مردم شناسی در مراکز استان دیگر ایران، موزه ی کوچک به شمار می آید ، اما برای گردشگران، با توجه به فضا و محیط موجود گرمابه فضایی بسیار دلنشین است این موزه همچنان فضایی جذاب و محبوب است، زیور آلات زنانه ی سمنانی و روستا و عشایر نواحی اطراف سمنان بیشترین بخش این موزه را به خود اختصاص داده است، در بخش دیگر موزه هم مانند دیگر موزه های مردم شناسی، به روایت زندگی مردم می پردازند، وسایل کار، پخت و پز، امورات روزمره و دیگر بخش های زندگی مردم قسمت های دیگر موزه ی مردم شناسی را تشکیل می دهد، این بخش از موزه نسبت به بخش باستانی شناسی موزه جوان تر است و به آرامی طی سال های اخیر پرو بال بیشتری پیدا کرد.
موزه ی مردم شناسی، به نوعی شما را با شهری که به آن سفر کرده اید، نزدیک می کند، یکی از مهمترین مزیت این موزه، ساده تر کردن، قابل فهم نمودن و شفاف کردن تنوع فرهنگی است که در نواحی مختلف ایران وجودد دارد، ایران سرزمین پهناور با تاریخی کهن است و این سرزمین و این تاریخ گره خورده با هویت های فرهنگی متنوع که در قسمت های مختلف ایران پراکنده اند، اما به شکلی بسیار زیبا این طیف های مختلف مانند طیف های متنوع رنگ در هم آمیخته می شوند و به شکلی ملموس و غیر قابل تفیکی دارای هویتی متفاوت هستند. به همین خاطر، در این سرزمین رنگارنگ، تفاوت های بسیار آنها با شباهت های متعددشان ترکیب می شوند و هویت ایرانی را می سازند.
گردشگری یکی از بهترین ابزار فهم و درک این تفاوت ها و تشابه هاست و موزه های مردم شناسی هم بهترین ویترین برای دیدن هویت های فرهنگی است که با باعث متصل شدن این زنجیره ی هویتی و فرهنگی است. از این رو، بخش موزه ی مردم شناسی شهر سمنان در گرمابه ی پهنه ی این شهر، باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرد، و عناصر فرهنگی نواحی اطراف سمنان و مردم شهر سمنان را بیشتر به گردشگران نشان دهد. با ما هم را بمانید.
