یکی از تماشایی ترین بخش های سفر به مناطق مختلف ایران، آشنایی با فرهنگها، سنت ها، رسوم و اقوام مختلفی است که در طول قرن ها در گوشه و کنار این سرزمین کهن زیسته اند. به همین خاطر، در شهر های گوناگون موزه های مردم شناسی از اقبال و محبوبیت بسیاری برخوردار اند، به نحوی که گردشگران در این موزه می توانند، لایه های مختلف اجتماعی آن شهر را در قالب دوره های مختلف به ویژه دوره های تاریخ معاصر تر را از نزدیک مشاهده کنند.
در ادامه ی معرفی موزه ی مردمی شناسی شهر ساحلی و زیبای بوشهر با عمارت طاهری آشنایی مختصری پیدا کردیم و ادامه ی مسیر می خواهیم با هویت امروزین این بنای تاریخی رو به رو شویم، هویتی که بخش های مهمی از هویت، فرهنگ، تاریخ و عناصر مختلف اجتماعی نواحی ساحلی اطراف بوشهر و خود شهر بوشهر را روایت می کند و به نوعی یکی از جذاب ترین مکان هایی است که گردشگران می توانند در آن درک بهترین از این شهر زیبا پیدا نمایند.
از این رو، در بوشهر به سراغ موزه ی مردم شناسی این شهر می رویم و قصد داریم به شکلی ملموس تر با مردم این ناحیه آشنایی شویم. برای رفتن به این موزه ابتدا باید خود را به محله بهبهانی و خیابان ساحلی برسانید و آنجاست که می توانید این موزه را در یک بنای قدیمی و تاریخی با نمایی سفید رنگ مشاهده کنید. اما پیش از پرداختن به موزه ی مردم شناسی با عمارت تاریخی این موزه آشنا می شویم،
این عمارت بنایی است که قدمت تاریخی آن به دوران قاجار باز می گردد، اما ماهیت و المان های معماری این بنا را نمی توان به الگو های رایج در دوره های مختلف تاریخی عهد قاجار نسبت داد، چرا که این بنا بر اساس معماری بومی منطقه ساخته شده است. اما نکته جالب تر این که این معماری مرسوم را می توان شبیه به یکی از مدل های معماری تاریخی دانست. در برخی کتاب ها از اسمی به نام بیت هیلانی یا حلانی استفاده کرده اند، معماری که در تعریف آن آمده است، که از جمله سبک های باستانی کاخ ها و عمارت هایی در آناتولی و شمال سوریه است که به خانه های ستون دار، بیت حلانی یا هیلانی می گفتند، یکی از المان های این سبک از معماری ایوان های ستون داری در ورودی عمارت و بیرون از بناست به شکلی که برای ورود به عمارت ابتدا باید از این ایوان گذشت، اما ریشه یابی و صحت این مدعا هم بر عهده ما نیست و ما تنها می خواهیم عمارت موزه ی مردم شناسی بوشهر را شفاف و دقیق تر به شما معرفی کنیم. از این رو، شکل و ساختار این بنای تاریخ برگرفته از معماری شهری غالب در بوشهر است، معماری که در بافت قدیمی شهر می توان خانه های قدیمی مختلفی ار شبیه به این عمارت، یا سنگ های آهکی و ملات گچی دید، خانه هایی که در ها و پنجره های چوبی شان زیبایی بسیاری را به فضا و محیط می بخشند. این عمارت تاریخی را اولین شهردار یا همان رئیس بلدیه آن وقت شهر بوشهر، آقای سیادت بنا کرد و ساختمان بلدیه ی بوشهر شد. اما مردم بوشهر این بنا را با نام عمارت طاهری می شناسند و دلیل آن هم، صاحب بعدی عمارت است، که ساختمان را از بلدیه می خرد. نام طاهری همچنان بخشی از هویت امروزین این بناست و مردم محلی هم بسیاری از آدرس هایشان را بر اساس عمارت طاهری می دهند.
اما موزه ی مزدم شناسی مجموعه ای تازه ای است که در سال 1384 به هویت شهری بوشهر اضافه شد و سازمان میراث فرهنگی برای استفاده و رسیدیگی به این عمارت، آن را به موزه ی مردم شناسی شهر بوشهر بدل کرد، با ما همراه باشید ، تا در ادامه ی مسیر بیشتر از موزه ی مردم شناسی بوشهر بگوئیم.
اما پیش از پرداختن به این موزه ، باید به این نکته اشاره کرد، که مردم شناسی یا انسان شناسی امروزه یک علم در جامعه شناسی به شمار می آید، به معنی مطالعه ی زندگی اجتماعی، فکری و فرهنگی انسان در دوره های مختلف تاریخی، طبیعی و اجتماعی است. به همین خاطر، این موزه های مردم شناسی نیز بر اساس یک ضرورت علمی ایجاد شده اند و که به بخش ها و المان های متعدد اجتماعی می پردازند و موزه مردم شناسی بوشهر هم بر اساس الگوی های مشخص به روایت فرهنگی و هویتی خود می پردازد.
اولین المان مهم در موزه های مردم شناسی، ساختمان موزه است، که روایت گر بخش های فرهنگی و سنتی جامعه ای است که می خواهد به گردشگران نشان دهد و عمارت طاهری هم در بر دارنده ی تمامی المان های سنت بنا ها و معماری بوشهر است، که به شکلی زیبا و فاخر ایجاد شده است. البته این انتخاب در بسیاری از شهر ایران نیز مشاهده می شود و فاخر ترین بنا های سنتی، از جمله عمارت ها و حمام ها را به موزه ی مردم شناسی تبدیل می کنند.
در موزه ی مردم شناسی شهر بوشهر، گردشگران در مسیر قرار می گیرند که به دنبال کشف فرهنگ، آداب و رسوم، اعتقادات، پوشاک، سنت های اجتماعی می پردازند، در واقع، این بخش های اجتماعی مردم بوشهر در گذشته، به صورت قسمت های مختلف به نمایش گذاشته تا بازدید کنندگان آنها از نزدیک ببینند و درک ملموس تری نسبت به آن ها داشته باشند.بنا براین در موزه ی مزدم شناسی بوشهر، یک خانه ی بوشهر به نمایش گذاشته شده، سنت های فرهنگی مختلف این مردم را روایت می کند، در گوشه ای دیگر، بخش کشاورزی، ابزار آلات و شیوه ی های آن را پیش روی گردشگران قرار داده اند و لایه های مختلف زندگی مردم از وسایل آشپزی، وسایل بافندگی و را نیز به نمایش می گذارند.
یکی از بخش های جذاب موزه ، ابزار موسیقی محلی است که در بوشهر و نواحی اطراف مرسوم بوده و گردشگران می توانند این ابزار سنتی و تماشایی را مشاهده نمایند. سنت های مختلفی مانند مراسم ازدواج هم به گردشگران نشان داده می شوند. به همین خاطر، با توجه به امکانات موجود در بوشهر و میزان توجه مسئولان به این بخش فرهنگی، لایه های مختلف اجتماعی و فرهنگی به نمایش درآمده، که برای گردشگرانی که به بوشهر آمده اندف و می خواهند در کنار تفریحات روز مره و جذابیت های توریستی این دیار، شناختی کلی از این شهر با خود داشته باشند، موزهی مردم شناسی بوشهر روایت گرد سنت ها و هویت فرهنگی گذشته و بخش های کوچکی از جامعه امروز بوشهر است. با ما در ادامه مسیر همراه باشید.
