حسینیه ی جاجرمی بجنورد

ایران پس از به قدرت رسیدن خاندان صفوی، با یک تحول هویتی مهم رو به رو شد و آن به رسمیت شناختن مذهب تشیع در این کشور بود. با رسمی شدن مذهب تشیع، باور ها و اعتقادات شیعی شکلی سازمان یافته و با پشتوانه ی حکومتی گرفت، از این رو، آثار و بقایای تاریخی مختلفی را در ایران از خود برجای گذاشت که بخشی از زندگی اجتماعی، حافظه ی تاریخی و هویت این کشور به شمار می آید. یکی از این آثار حسینیه ها هستند. در میان شیعیان، شهادت امام سوم، حسین بن علی علیه سلام، یکی از مهمترین رخداد های مذهبی و اعتقادی آنها به شمار می آید و از این رو، روز شهادت ایشان یکی از روز ها مهم هویتی شیعیان به شمار می رود، که کم کم در طول تاریخ با توجه به فرهنگ و مناسبات اجتماعی هر جامعه مراسم، آئین و سنت های خاصی در نقاط مختلفی که شیعیان وجود داشتند، ایجاد شد. ایران هم به عنوان یکی از بزرگترین و تنها کشور شیعه جهان پس از روی کار آمدن صفویه، شهادت امام حسین، به یکی از نمادین ترین روزهای سال بدل شد، البته برای اولین بار عزاداری امام حسین در ایران ری و خیلی پیش از روی کار آمدن صفویه اجرا شد، اما خاندان صفوی با اهداف مختلف این سنت را به یکی از المان های ملی خود بدل کرد.

حسینیه به عنوان مکانی که پاسدار فرهنگ عاشورا، شیعه و عزاداری برای امام حسین است، یکی از مکان های فرهنگی، مذهبی و البته تاریخی در نقاط مختلف ایران می باشد و گردشگران در شهر های مختلف ایران می توانند شاهد حسینیه های مختعددی در شهر های مختلف باشند، مکانی که کارکرد مذهبی اش حول محور عاشور و عزاداری برای امام حسین شکل گرفت و به آرامی به یکی از پایگاه های مذهبی تبدیل شد، که پس از پیروزی انقلاب 1357 در ایران نقش محوری تری در باور ها و اعتقادات مذهبی مردم پیدا کرد.

با این مقدمه، می توان به سراغ بنا های تاریخی برویم که امروزه از آنها به عنوان جاذبه های گردشگری یاد می شود و برخی از حسینیه ها نیز جز آثار تاریخی، ملی و هنری شاخص به شمار می روندو در شهر بجنورد هم گردشگران می توانند شاهد یکی از این حسینیه ها تاریخی باشند، که از جمله بنا های تاریخی و مهم شهر به شمار می آید و در بجنورد از شهرت بالایی برخوردار است. حسینیه ی جاجرمی، یکی از آثار تاریخی متعلق به اواخر دوران قاجاریه است که بر اساس مولفه ها و المان های معماری ایرانی ساخته شده است. برای رفتن به این بنای تاریخی باید راهی خیابان طالقانی شوید و سپس کوچه ی جاجرمی ها شما را به حسینیه جاجری می رساند. این مکان به عنوان یکی از جاذبه های تاریخی و گردشگری شهر بجنورد بخشی از هویت تاریخی، فرهنگی و مذهبی بخش بزرگی از مردم ایران است، از این رو، جدا از تعلق آن به شهر بجنورد، این مکان روایت گر تاریخی مهمی از هویت ایرانی است، که این بار در شمال شرق ایران و در مرکز استان خراسان شمالی قابل مشاهده است. به همین خاطر با ما در 2safar همراه باشید ، تا روایت تاریخی دیگری را در این شهر زیبا شاهد باشیم.

در ادامه ی معرفی حسینیه ی جاجرمی باید به سراغ مهمترین ویژگی این بنای تاریخی برویم، بنایی که بر اساس المان های معماری ایرانی ساخته شده و در بخش ها و گوشه های مختلف آن می توان نمونه های زیبایی از هنر معماری ایرانی را مشاهده نمود. هنگامی که وارد این حسینیه می شوید مانند بسیاری از خانه ها و عمارت های قدیمی با یک دالان پس از ورودی حسینیه رو به رو می شوید، ورودی که به یک هشتی ختم می شود، و در این بخش اگر نگاهی به سقف بیندازید، هنر معماری ایرانی به پیش واز شما می آید، گچ بری ها و مقرنس های این بخش از جمله هنر های معماری بکار رفته در حسینیه ی جاجرمی است، نکته جال در خصوص این قسمت، پلکانی است که به طبقه ی بالای حسینیه ختم می شود، این بنا یک ساختمان دو طبقه است. به نظر می رسد، قسمت بالای حسینیه متعلق به زنان بوده و قسمت طبقه ی همکف مختص مردان بوده است.

پس از عبور از هشتی این حسینیه، حیاط مرکزی با همان المان های همیشگی معماری ایرانی پیش روی شماست، باغچه های کوچک در کنار حوض زیبای وسط حیاط، نمای بسیار زیبایی را ایجاد کرده است، که در پس زمینه ی این تصویر بنایی آجری و زیبایی را خواهید دید که با در ها پنجره های چوبی اش، یک خانه ی سنتی ایرانی را در معرض دید گردشگران قرار می دهد. طاق های آجری این خانه مانند بسیاری از المان های معماری ایرانی شما را به گذشته متصل می کند. سه هلالی ساده با قوس های تیز دارش، در کنار نقش و نمای چیدمان آجر چینی های خانه، در عین سادگی خلاقیت و ذوق معماری ایرانی را نشان می دهند، در بسیاری از متون معماری برخی از قوس های بکار رفته در این حسینیه را کلیل می نامند، که شکلی از قوس های آجری و زیبایی است که از ذوق و هنر ایرانی خبر می دهد.

یکی از زیبا ترین بخش های این حسینیه ، در ها و پنجره های چوبی است که با نمونه های زیبای به شمار می روند. یکی از جزئیات جذاب این حسینیه همخوانی و هارمونی موجود میام تمامی عناصر سازنده ی بناست، همان طور که پیش تر هم گفته شد، چیدمان آجر ها یکی از جذابیت های این بناست، که به شکل صدفی و رومی قرار گرفته اند. در طبقه ی اول سه اتاق قرار دارد، که در این اتاق ها نیز می توان هنر و معماری ایرانی را به شکلی آراسته مشاهده کنید. گچ کاری ها و مقرنس کاری های این حسینیه از جمله دیدنی ترین هنر های معماری ایرانی است. در یکی از اتاق های پایینی، وقت نامه ی این حسینیه قرار دارد و در کتیبه ی دیگری نیز از بانی و سازنده این اثر یاد شده است.

با این وجود، در حسینیه ی جاجرمی تلفیق زیبایی میان فرهنگ و مذهب را مشاهده می کنید، تلفیقی که بخشی از فرهنگ ایرانی به شمار می آید و به نوعی نمایانگر حضور و اهمیت باور های دینی و مذهبی میان مردم است، توجه و اهمیت به حسینیه ی جاجرمی بخش از فرهنگ ایرانی است که در میان نسل های مختلف ایرانی تبلور یافته است.